آزمایش گازهای خونی

آزمایش گازهای خونی، مقادیر اکسیژن و دی اکسید کربن موجود در خون را اندازه‌گیری کرده و می‌تواند برای تخمین میزان pH و اسیدیته خون استفاده شود. این آزمایش معمولاً به عنوان آنالیز گازهای خون یا آزمایش خون شریانی (ABG) شناخته می‌شود. گلبول‌های قرمز وظیفه انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن را در سرتا سر بدن بر عهده دارند و این گازها هنگام عبور خون از شش های شما جابه‌جا می‌شوند.

کاربردهای آزمایش گازهای خونی چیست؟

تست گاز خون می‌تواند نشان دهد تا چه حد شش‌ها یا ریه‌های شما قادر به انتقال اکسیژن به خون و حذف دی اکسید کربن از خون هستند. آزمایش گازهای خونی برای عمل جراحی اسلیو معده و عمل جراحی بای پس معده یکی از موارد مهم قبل از عمل اسلیو و بای پس معده است. این آزمایش توسط پزشک جراح عمومی برای کاندیدای عمل اسلیو و کاندیدای عمل بای پس معده نوشته می‌شود. با استفاده از این آزمایش، پزشک می‌تواند شرایط و بیماری‌هایی که بر سیستم تنفسی، گردش خون، فرایندهای متابولیک و گوارش تأثیر می‌گذارند را، به ویژه در شرایط اورژانسی، تشخیص دهد.

HCO3 در ازمایش گازهای خونی چیست؟

HCO3 یا همان غلظت بی‌کربنات یک نوع الکترولیت است که به عنوان یک ماده معدنی در تنظیم تعادل اسیدی-بازی بدن نقش دارد. بیشتر دی‌اکسید کربن موجود در خون به شکل بی‌کربنات ذخیره می‌شود، بنابراین اندازه‌گیری غلظت بی‌کربنات می‌تواند به عنوان یک نشانگر از سطح دی‌اکسید کربن در خون عمل کند.

عوارض پایین و بالا بودن گازهای خونی

عوارض پایین یا بالا بودن نتایج آزمایش گازهای خونی می‌تواند علائم و مشکلات جدی در بدن ایجاد کند. به عنوان مثال، در مواردی که سطح اکسیژن در خون کاهش و سطح دی‌اکسید کربن افزایش یابد، ممکن است افراد با علائمی همچون تنفس سریع، خستگی، اضطراب و حتی کاهش آگاهی روبرو شوند. افزایش دی‌اکسید کربن در خون می‌تواند منجر به وقوع هیپرکاپنیا یا هیپرکاربیا شود که اغلب به دلیل مشکلات تنفسی، بیماری‌های ریوی، و بیماری مزمن COPD ایجاد می‌شود.

عوارض بالا بودن گاز خون

• خواب آلودگی
• مشکلات اعصاب و روان
• مشکلات عضلانی
• آسم: برای جلوگیری از تشدید آسم، بهتر است بلافاصله به یک متخصص ریه مراجعه کنید.

عوارض پایین بودن گاز خون

اختلال در تعادل آزمایش گازهای خونی و کاهش میزان اکسیژن خون می‌تواند باعث هیپوکسی شود که عوارض جدی آن شامل:

• افسردگی و اختلال در خلقی
• سردرد مزمن
• ارتفاع فشار خون (اختلال در تعادل گازهای خونی می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود.)
• خستگی مزمن
• افزایش فشار خون در ریه
• ضربان قلب نامنظم
• ناتوانی قلبی

PCO2 در آزمایش گازهای خونی چیست؟

مقدار PCO2، که نشانگر فشار گاز CO2 در خون است، دومین فاکتوری است که در آزمایش گازهای خونی ارزیابی می‌شود. این بررسی به دلیل این است که میزان CO2 می‌تواند به عنوان یک معیار برای ارزیابی وضعیت تهویه بدن عمل کند. با افزایش سرعت و عمق تنفس بیمار، میزان CO2 دفع می‌شود و سطح آن کاهش می‌یابد. سطح CO2 و pH خون به طور معکوس با یکدیگر ارتباط دارند، به این معنی که با افزایش CO2، pH کاهش می‌یابد.

CO2 در آزمایش گازهای خونی چیست؟

در آزمایش گازهای ‌خونی، میزان دی‌اکسید کربن (CO2) را در سرم خون، یکی از مواد مایع بدن، اندازه‌گیری می‌کند که ممکن است با نام‌های مختلفی مانند "آزمایش دی‌اکسید کربن"، "تست TCO2"، "آزمایش کل CO2" و یا "تست بی‌کربنات" شناخته شود. این آزمایش جزو پانل متابولیک است که الکترولیت‌ها و گازهای خون را اندازه‌گیری می‌کند. بدن دارای دو شکل اصلی CO2 است: HCO3 (بی‌کربنات، شکل اصلی CO2 در بدن) و PCO2 (دی‌اکسید کربن).  پزشک می‌تواند از این آزمایش برای تشخیص عدم تعادل بین اکسیژن و دی‌اکسید کربن یا pH خون استفاده کند که ممکن است نشانه‌هایی از اختلال‌های کلیه، تنفسی یا متابولیک باشد.

آزمایش گازهای خونی چه مواردی را بررسی می کند؟

آزمایش گازهای خونی یک روش مهم در پزشکی است که برای اندازه‌گیری pH، اکسیژن و دی‌اکسید کربن در خون، معمولاً از شریان‌ها استفاده می‌شود. این آزمایش به ارزیابی عملکرد ریه و تشخیص عدم تعادل اسیدی-بازی کمک می‌کند. بدن فرد pH خون را در محدوده‌ای معین حفظ می‌کند تا از اسیدی یا قلیایی شدن بیش از حد جلوگیری کند. این تنظیمات اسیدی-بازی شامل فرایند متابولیسم و کارکرد کلیه‌ها و تنظیم تعادل pH از طریق حذف دی‌اکسید کربن از طریق تنفس می‌شود. اما شرایطی مانند دیابت کنترل نشده یا بیماری‌های جدی ریه می‌توانند باعث عدم تعادل در pH و تبادل گازی شوند.

آزمایش گازهای خونی برای اسلیو معده

آزمایش گازهای خونی برای اسلیو معده یک روش تشخیصی است که برای بررسی وضعیت اسیدیته و بازی خون در داخل معده استفاده می‌شود. این آزمایش معمولاً با استفاده از یک دستگاه خاصی صورت گرفته و جمع‌آوری نمونه‌هایی از گازهای تولید شده در داخل آن، انجام می‌شود. با تحلیل این نمونه‌ها، می‌توان به بررسی فشار CO2 و pH معده پرداخت. این آزمایش معمولاً برای بیمارانی که مشکلات گوارشی مانند التهاب معده یا برخی بیماری‌های معده دارند، مفید است و به پزشکان کمک می‌کند تا درمان مناسبی را برای آنها تجویز کنند. در سایت ایزو ویزیت می‌توانید برای انجام عمل اسلیو معده از بهترین متخصصان و جراحان عمومی ویزیت آنلاین دریافت کنید. 

آزمایش گاز خونی شریانی و وریدی

آزمایش گازهای خونی شریانی تعیین می‌کند که ریه‌ها به چه میزان می‌توانند اکسیژن را به خون انتقال دهند و دی اکسید کربن را از خون حذف کنند. این آزمایش می‌تواند نقصان در pH خون، دی اکسید کربن و اکسیژن را در بیماری‌هایی مانند نارسایی قلبی، کلیوی، مسمومیت شیمیایی و دیابت کنترل نشده شناسایی کند. پزشک در صورت تشخیص علائم نارسایی قلب و سایر بیماری‌ها این نوع از آزمایش را تجویز می‌کند که نمونه خون تنها از شریان‌ها باید گرفته شود.

آزمایش گاز خون وریدی

در این روش آزمایش، به طور متضاد با نوع شریانی که فقط نمونه خون از شریان گرفته می‌شود، از نمونه خونی که از هر قسمتی از دستگاه گردش خون از جمله شریان‌ها، ورید‌ها یا کپیلارها گرفته شده استفاده می‌شود.

چه زمانی باید آزمایش گازهای خونی را داد؟

• هنگامی که علائم یک مشکل تنفسی مانند مشکل در تنفس، تنگی نفس یا تنفس سریع دیده می‌شود.
• وقتی که تحت درمان بیماری ریوی قرار دارید.
• هنگامی که به عدم تعادل اسیدی و بازی مشکوک هستید.
• در دوره‌های مختلف زمانی که شما به علت بیماری‌هایی که باعث کمبود شدید یا مزمن اکسیژن می‌شوند و در حال تحت درمان اکسیژنی هستید.
• در زمان جراحی‌های خاص برای مانیتور کردن سطح اکسیژن و دی‌اکسید کربن در خون. (مانند عمل اسلیو معده)

هزینه آزمایش گاز خونی

هزینه آزمایش گازهای خونی ممکن است تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گیرد، از جمله:

• نمونه‌گیری خون از شریان یا ورید.
• اندازه‌گیری‌های خاص موجود در آزمون.
• مکان انجام آزمایش.
• وجود یا عدم وجود بیمه درمانی.
• نوع هزینه‌های مربوط به آزمایش، از جمله هزینه‌های ویزیت در مطب و آنالیز توسط آزمایشگاه.

اگر پزشک شما توصیه به انجام این آزمایش داده و شما دارای بیمه درمانی هستید، ممکن است بخشی یا تمامی هزینه‌ها توسط بیمه شما پوشش داده شود. با این حال، باید با پزشک یا برنامه بیمه خود مشورت کنید تا در خصوص هزینه‌های خارج از جیب شما مانند فرانشیزها یا پرداخت‌های اضافی اطلاعات دقیقی دریافت کنید.

نحوه آزمایش گازهای خونی

برای انجام آزمایش گاز خونی، نیاز به جمع‌آوری نمونه کوچکی از خون داریم. می‌توان این نمونه را از شریان‌هایی مانند شریان مچ، بازو، کشاله ران یا از کاتتر شریانی در صورت بستری بودن بیمار جمع‌آوری کرد. همچنین، می‌توان نمونه گاز خون را به صورت وریدی از رگ‌ها یا مویرگ‌ها دریافت کرد. برای جلوگیری از عفونت، قبل از جمع‌آوری نمونه، محل تزریق باید ضدعفونی شود.

پس از پیدا کردن شریان مورد نظر، سوزنی کوچک وارد شریان شده و نمونه خون برداشته می‌شود. ممکن است در هنگام وارد کردن سوزن، کمی سوزش احساس شود. به دلیل اینکه شریان‌ها ماهیچه‌های نرم‌تری از رگ‌ها دارند، برداشتن نمونه خون از شریان ممکن است باعث درد بیشتری نسبت به رگ‌ها شود.

پس از برداشتن نمونه، پرستار محل تزریق را برای چند دقیقه فشار داده و سپس باید محل آن را پانسمان کند. سپس نمونه خون توسط یک دستگاه قابل‌حمل یا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتیجه آزمایش گازهای ‌خونی باید حداکثر تا ده دقیقه بعد از جمع‌آوری نمونه مورد بررسی قرار بگیرد تا دقت نتیجه تست تضمین شود.

سخن پایانی

آزمایش گازهای خونی، به عنوان یکی از مهم‌ترین تست‌های تشخیصی، سطح اکسیژن و دی اکسید کربن در خون را اندازه‌گیری کرده و با اندازه‌گیری pH خون، وضعیت اسیدیته یا بازی خون را مشخص می‌کنند. این آزمایش، با نام آزمایش گاز خون شریانی نیز شناخته می‌شود و عملکرد ریه‌ها در انتقال اکسیژن به خون و حذف دی اکسید کربن از آن را ارزیابی می‌کند. نتایج این آزمایش می‌تواند به پزشک در تشخیص بیماری‌هایی مانند نارسایی کلیوی، نارسایی قلبی، دیابت ناکنترل شده، و مسمومیت‌های شیمیایی و دارویی کمک کند.