یائسگی زودرس؛ علائم، علت و درمان آن

یائسگی یکی از مراحل طبیعی زندگی زنان است که با پایان دوره باروری همراه می‌شود. این تغییر معمولاً بعد از ۴۵ سالگی رخ می‌دهد و بیشتر زنان بین ۵۰ تا ۵۵ سالگی آن را تجربه می‌کنند. اما گاهی اوقات، یائسگی زودتر از حد معمول اتفاق می‌افتد که به آن یائسگی زودرس گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث مشکلاتی شود. اما چه عواملی باعث یائسگی زودرس می‌شوند؟ چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد؟ و از کجا بفهمیم که وارد این مرحله شده‌ایم؟ اگر این سوالات برای شما هم پیش آمده، برای دریافت راهنمایی سریع، می‌توانید از دکتر آنلاین زنان مشاوره بگیرید و بدون نیاز به مراجعه حضوری، اطلاعات دقیق‌تری درباره وضعیت خود کسب کنید.

نگین مولائی

متخصص زنان و زایمان

دریافت مشاوره فوری

هزینه 117,000 تومان

علائم یائسگی زودرس در زنان

یائسگی معمولاً در حدود ۵۰ سالگی اتفاق می‌افتد اما در برخی زنان، این مرحله زودتر از حد معمول آغاز می‌شود. اگر یائسگی قبل از ۴۵ سالگی رخ دهد، به آن یائسگی زودرس گفته می‌شود و اگر قبل از ۴۰ سالگی باشد، یائسگی پیش از موعد نام دارد. برخی از زنان بدون هیچ علامت مشخصی فقط متوجه می‌شوند که دیگر قادر به بارداری نیستند، در حالی که برخی دیگر نشانه‌هایی مشابه یائسگی طبیعی را تجربه می‌کنند. علائم رایج یائسگی زودرس شامل:

• گرگرفتگی
• تعریق شبانه و گاهی لرزهای ناگهانی 
• خشکی واژن که می‌تواند باعث درد هنگام رابطه جنسی شود 
• نیاز مکرر به دفع ادرار یا احساس فشار در مثانه 
• مشکلات خواب مانند بی‌خوابی یا بیدار شدن‌های مکرر 
• تغییرات خلقی؛ از بی‌قراری و اضطراب گرفته تا افسردگی 
• خشکی پوست، چشم‌ها یا دهان 
• حساسیت و درد در سینه‌ها
• شدیدتر شدن علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
• نامنظم شدن قاعدگی یا توقف آن برای چند ماه 
• تغییر در شدت خونریزی که می‌تواند کم‌تر یا بیش‌تر از حد معمول باشد 
• تپش قلب و احساس ضربان نامنظم
• سردردهای مکرر
• درد مفاصل و عضلات
• کاهش میل جنسی 
• مشکل در تمرکز و کاهش حافظه کوتاه‌مدت 
• افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی 
• ریزش یا نازک شدن موها 

دلایل یائسگی زودرس

یائسگی زودرس می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها قابل کنترل و برخی دیگر غیرقابل پیشگیری هستند. 

ژنتیک

یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر زمان یائسگی، ژنتیک است. اگر مادر یا خواهر شما یائسگی زودرس را تجربه کرده باشد، احتمال دارد که شما نیز چنین تغییری را زودتر از حد معمول تجربه کنید. 

تاثیر شیمی‌درمانی و پرتودرمانی

درمان سرطان، به‌ویژه شیمی‌درمانی و پرتودرمانی در ناحیه لگن، می‌تواند باعث آسیب به تخمدان‌ها شود. این آسیب ممکن است موقتی باشد و پس از اتمام درمان، تخمدان‌ها به عملکرد عادی بازگردند، اما در برخی موارد، آسیب دائمی است و باعث یائسگی زودرس می‌شود. 

جراحی‌های مرتبط با تخمدان 

عمل‌های جراحی که بر روی تخمدان‌ها انجام می‌شوند، مانند برداشتن کیست‌های بزرگ یا توده‌های مشکوک، می‌توانند روی میزان تولید هورمون‌ها اثر بگذارند. در برخی موارد، جراح مجبور به برداشتن یک یا هر دو تخمدان می‌شود که منجر به قطع عملکرد تخمدان و شروع یائسگی خواهد شد. 

چاقی و سبک زندگی نامناسب

داشتن اضافه وزن و مصرف بیش از حد کربوهیدرات و چربی همراه با کاهش مصرف میوه و سبزیجات، می‌تواند باعث تجمع استروژن در بافت‌های چربی شود. این وضعیت در نهایت به اختلال در عملکرد طبیعی تخمدان‌ها و یائسگی زودرس منجر خواهد شد. 

مصرف سیگار و مواد مخدر

سیگار و برخی از مواد مخدر تأثیر مخربی بر عملکرد تخمدان‌ها دارند. نیکوتین موجود در سیگار خاصیت ضد استروژنی دارد و می‌تواند روند یائسگی را تسریع کند. زنانی که سیگار می‌کشند، معمولاً چند سال زودتر از حد طبیعی یائسه می‌شوند. 

پیشنهاد خواندن

---

واکسن گارداسیل HPV، شرایط تزریق واکسن گارداسیل

سرد مزاجی پس از زایمان

بیماری‌های خودایمنی

در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند. اگر این حملات به تخمدان‌ها آسیب برساند، سطح هورمون استروژن کاهش می‌یابد و یائسگی زودرس رخ می‌دهد. بیماری‌هایی مانند تیروئید خودایمنی و لوپوس از جمله مواردی هستند که می‌توانند در این روند نقش داشته باشند. 

راه‌های درمان یائسگی زودرس

یائسگی زودرس می‌تواند تغییرات زیادی در زندگی زنان ایجاد کند، اما روش‌های مختلفی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

درمان‌های طبیعی و طب سنتی

در طب سنتی، تمرکز بر استفاده از گیاهان دارویی و تغییرات تغذیه‌ای برای متعادل‌سازی سطح هورمون‌ها است. برخی از این روش‌ها شامل: 

• دمنوش‌های گیاهی: گیاهانی مانند رازیانه، تخم کرفس، پونه، بومادران و پنج‌انگشت در کاهش علائم یائسگی مؤثر هستند. همچنین، دمنوش اسطوخودوس و گل گاوزبان به کاهش استرس و تنظیم خلق‌وخو کمک می‌کنند. 
• جینسینگ: این گیاه با افزایش سطح کلسیم و تنظیم استروژن، می‌تواند گرگرفتگی را کاهش داده و خشکی واژن را برطرف کند. مصرف آن به‌صورت جوشانده از ریشه گیاه توصیه می‌شود. 
• سم‌زدایی از بدن: برخی متخصصان طب سنتی اعتقاد دارند که پس از توقف قاعدگی، بدن سموم را از طریق خونریزی ماهانه دفع نمی‌کند. به همین دلیل، روش‌هایی مانند حجامت و اهدای خون برای تنظیم عملکرد بدن توصیه می‌شود. 
• اصلاح رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی سرشار از فیتواستروژن مانند لوبیا، عدس، سویا، گندم، سیب و گیلاس می‌تواند به حفظ تعادل هورمونی کمک کند. همچنین، مصرف پیاز در طب سنتی برای سم‌زدایی بدن و عملکرد بهتر تخمدان‌ها توصیه شده است. 

داروهای هورمونی

درمان‌های دارویی به‌ویژه برای زنانی که علائم شدیدتری دارند، گزینه‌ای مؤثر است. برخی از این روش‌ها شامل: 

• هورمون‌درمانی (HRT): این روش شامل مصرف هورمون‌های استروژن و پروژسترون برای کاهش گرگرفتگی، خشکی واژن و جلوگیری از پوکی استخوان است. 
• ژل‌ها و کرم‌های موضعی: کرم‌ها و ژل‌های استروژنی به‌صورت موضعی در واژن استفاده شده و به کاهش خشکی و بهبود رابطه جنسی کمک می‌کنند. 
• داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب: برای زنانی که پس از یائسگی دچار افسردگی، اضطراب یا تغییرات خلقی شدید می‌شوند، مصرف داروهای تنظیم‌کننده خلق‌وخو می‌تواند مفید باشد. 

با کاهش سطح استروژن، بسیاری از زنان با مشکلاتی مانند افتادگی پوست، خشکی واژن و تغییرات در فرم بدن مواجه می‌شوند. در این میان، برخی زنان به دنبال روش‌های زیبایی برای جوان‌سازی و افزایش اعتمادبه‌نفس هستند. به همین دلیل، مراجعه به بهترین جراح لابیاپلاستی در تهران می‌تواند برای افرادی که دچار تغییرات ظاهری در ناحیه تناسلی شده‌اند، یک گزینه مناسب باشد.

کلام آخر

همانطور گه گفتیم، یائسگی زودرس می‌تواند تأثیرات جسمی و روحی متعددی بر زندگی زنان داشته باشد، اما با شناخت علل آن و انتخاب روش درمانی مناسب، می‌توان تا حد زیادی این تغییرات را مدیریت کرد. تغذیه سالم، ورزش، روش‌های طب سنتی و هورمون‌درمانی از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. همچنین، مراقبت از سلامت روحی و مراجعه به پزشک برای بررسی‌های دوره‌ای، نقش مهمی در کنترل این وضعیت دارد.