عفونت ادراری (UTI) | علائم، علل ابتلا، درمان قطعی و پیشگیری
عفونت ادراری (UTI) یکی از شایعترین مشکلات در سیستم ادراری انسان است که میتواند برای افراد در هر سنی ناراحتکننده و گاهی دردناک باشد. این بیماری نوعی عفونت باکتریایی است که بر بخشی از دستگاه ادراری تأثیر میگذارد. اغلب این عفونتها به دلیل رشد بیش از حد باکتریها در مجاری ادراری ایجاد میشوند و اگر به موقع درمان نشوند، ممکن است به مشکلات جدیتری مانند عفونت کلیه (پیلونفریت) منجر شوند.
متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری (اورولوژی)
این راهنمای جامع، اطلاعات کاملی درباره علائم، علل و بهترین روشهای مدیریت و درمان عفونت ادراری را ارائه میدهد تا به شما در درک این بیماری و اتخاذ تصمیمات آگاهانه کمک کند. اگر مشکوک به این بیماری هستید یا به اطلاعات دقیق نیاز دارید، بهتر است با یک متخصص مانند دکتر اورورلوژی آنلاین مشورت کنید.
عفونت دستگاه ادراری چیست؟
عفونت دستگاه ادراری (UTI) یا عفونت ادراری به عفونتی اطلاق میشود که در هر یک از قسمتهای دستگاه ادراری انسان شامل کلیهها، میزنای (حالبها)، مثانه و پیشابراه ایجاد میشود. دستگاه ادراری مسئول تولید و ذخیره ادرار است. کلیهها خون را تصفیه کرده و آب اضافی و مواد زائد را که تبدیل به ادرار میشوند، دفع میکنند. سپس ادرار از طریق لولههای نازکی به نام حالب (میزنای) به مثانه منتقل میشود تا قبل از خروج از بدن در آنجا ذخیره گردد. معمولاً ادرار بدون آلودگی از سیستم ادراری عبور میکند، اما باکتریها میتوانند وارد مجرای ادراری شده و سبب UTI یا همان عفونت ادراری شوند.
این عفونتها بر اساس محل درگیری به سه نوع اصلی تقسیم میشوند:
- عفونت مثانه (سیستیت): شایعترین نوع عفونت ادراری است و قسمت تحتانی دستگاه ادراری را درگیر میکند. عفونت مثانه میتواند دردناک و آزاردهنده باشد.
- عفونت پیشابراه (اورتریت): عفونتی که پیشابراه (لولهای که ادرار را از مثانه خارج میکند) را درگیر میکند.
- عفونت کلیه (پیلونفریت): یک عفونت جدیتر است که در دستگاه ادراری فوقانی رخ میدهد و میتواند از یک عفونت مثانه گسترش یابد. در صورت عدم درمان، عفونت کلیه میتواند عواقب جدی و خطرناکی به دنبال داشته باشد.
علل ابتلا به عفونت ادراری
بیشتر عفونتهای ادراری منشأ باکتریایی دارند. شایعترین علل ابتلا به عفونت ادراری ورود باکتریها به دستگاه ادراری از طریق پیشابراه است.
شایعترین باکتریها
شایعترین عامل این عفونتها، باکتری اشریشیا کلی (E. coli) است که معمولاً در دستگاه گوارش (روده بزرگ) یافت میشود و مسئول بیش از ۹۰ درصد عفونتهای مثانه است. باکتری E. coli پس از ورود به مثانه، میتواند به دیواره مثانه بچسبد و بیوفیلم مقاوم تشکیل دهد.
عوامل خطر در زنان
زنان به دلیل آناتومی خاص خود، بیشتر در معرض خطر ابتلا به UTI هستند. حدود نیمی از زنان در طول زندگی خود حداقل یک بار به این عفونت مبتلا میشوند.
- آناتومی زنانه: پیشابراه در زنان کوتاهتر از مردان است، در نتیجه باکتریها مسیر کمتری برای رسیدن به مثانه دارند. همچنین، نزدیکی پیشابراه به مقعد (محل تجمع E. coli) انتقال باکتریها را آسانتر میکند.
- فعالیت جنسی: فعالیت جنسی، به خصوص در زنان جوان، میتواند باعث انتقال باکتریها به پیشابراه شود و ۷۵ تا ۹۰ درصد عفونتهای مثانه در این گروه به فعالیت جنسی مرتبط است.
- روشهای جلوگیری از بارداری: استفاده از دیافراگم یا مواد اسپرمکش میتواند با برهم زدن تعادل باکتریهای واژن، خطر ابتلا را بالا ببرد.
- یائسگی: کاهش سطح استروژن پس از یائسگی منجر به تغییراتی در دستگاه ادراری میشود که فرد را مستعد عفونت میکند.
عوامل خطر در مردان و عوامل مشترک
- بزرگ شدن پروستات: در مردان، بزرگ شدن پروستات میتواند با انسداد مجرای ادراری، باعث باقی ماندن ادرار در مثانه و افزایش خطر عفونت شود.
- سنگ کلیه و انسداد: انسداد مجاری ادراری ناشی از سنگ کلیه یا انواع خاصی از سرطان میتواند باعث ماندن ادرار در مثانه و رشد باکتریها شود.
- سیستم ایمنی ضعیف: بیماریهایی مانند دیابت کنترل نشده یا دریافت شیمیدرمانی، سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و شانس ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را افزایش میدهند.
- کاتتر ادراری: استفاده از سوند ادراری، به ویژه در بیمارستان یا افراد ناتوان، خطر ابتلا به عفونت را به شدت بالا میبرد.
- عدم رعایت بهداشت: عدم رعایت بهداشت فردی، به ویژه تمیز کردن ناحیه تناسلی از عقب به جلو، میتواند به انتقال باکتریهای مقعد به مجرای ادراری کمک کند.
- نگه داشتن ادرار: حبس ادرار در مثانه برای طولانی مدت میتواند خطر عفونت ادراری را افزایش دهد.

علائم عفونت ادراری
علائم عفونت ادراری ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و بستگی به محل درگیری در دستگاه ادراری دارد.
علائم رایج در دستگاه ادراری تحتانی (مثانه و پیشابراه)
این علائم اغلب شامل سوزش یا درد هنگام ادرار کردن (سوزش ادرار)، تکرر ادرار، و فوریت ادراری است.
- درد و سوزش: احساس سوزش یا درد در هنگام دفع ادرار (دیسوریا).
- تکرر ادرار: نیاز به ادرار کردن مکرر، حتی زمانی که مقدار ادرار کم است. عفونت ادراری میتواند باعث تکرر ادرار شود، زیرا التهاب مثانه یا مجاری ادراری، احساس نیاز مکرر به دفع ادرار ایجاد میکند.
- احساس فشار: احساس فشار یا درد در ناحیه تحتانی شکم، لگن و اطراف استخوان شرمگاهی. در مردان ممکن است درد در ناحیه مقعد احساس شود.
- تغییرات ادرار: ادرار ممکن است کدر، ابری یا دارای بوی تند و ناخوشایند باشد.
- خون در ادرار (هماچوری): ادرار ممکن است به رنگ صورتی، قرمز روشن، کولا یا چای درآید که نشانه وجود خون در ادرار است.
- عدم تخلیه کامل: احساس اینکه مثانه به طور کامل تخلیه نشده است.
- سایر علائم: احساس خستگی و ناخوشی.
علائم عفونت دستگاه ادراری فوقانی (کلیه - پیلونفریت)
اگر عفونت دستگاه ادراری به کلیهها گسترش یابد، علائم شدیدتر و جدیتری بروز میکند:
- درد در پهلو یا کمر: درد در ناحیه پشت و اطراف کلیهها، به ویژه زیر دندهها. این درد شدید ممکن است ناشی از رسیدن عفونت به کلیهها باشد.
- تب و لرز: تب بالا (بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد) همراه با لرز شدید. تب و لرز میتوانند نشاندهنده یک وضعیت اورژانسی باشند.
- حالت تهوع و استفراغ.
علائم در گروههای خاص
- کودکان: تشخیص UTI در کودکان دشوارتر است. علائم ممکن است شامل تب بالا، بیقراری، کمبود انرژی و خستگی، مشکل در تغذیه، استفراغ و شبادراری یا خیس کردن خود (پس از یادگیری کنترل ادرار) باشد.
- سالمندان: در افراد مسن، علائم ادراری اغلب مبهم است. نشانهها میتوانند شامل تغییرات ذهنی مانند گیجی، بیقراری، هذیان، خستگی شدید و بدتر شدن بیاختیاری ادرار باشد.
آزمایشات عفونت ادراری و روشهای تشخیص
برای تشخیص دقیق عفونت ادراری و تعیین برنامه درمانی، پزشک ممکن است چندین آزمایش را درخواست کند. در موارد ساده، تشخیص تنها بر اساس علائم امکانپذیر است، اما در موارد پیچیده یا مشکوک، آزمایشات تشخیصی ضروری هستند.
۱. آنالیز ادرار (Urinalysis)
در این آزمایش، نمونه ادرار در آزمایشگاه بررسی میشود تا وجود علائم عفونت مشخص گردد. مواردی مانند نیتریت، لکوسیت استراز (آنزیمی که توسط گلبولهای سفید ترشح میشود) و گلبولهای سفید خون (لکوسیتها) نشاندهنده واکنش التهابی و عفونت هستند. برای جلوگیری از آلودگی نمونه، مهم است که ناحیه تناسلی قبل از نمونهگیری تمیز شود.
۲. کشت ادرار (Urine Culture)
اگر آنالیز ادرار نشاندهنده عفونت باشد، کشت ادرار انجام میشود. در این روش، باکتریهای موجود در نمونه رشد داده شده و شناسایی میشوند تا نوع دقیق باکتری عامل عفونت مشخص شود. کشت ادرار برای تعیین مناسبترین آنتیبیوتیک برای درمان (آزمایش حساسیت آنتیبیوتیکی) بسیار اهمیت دارد.
۳. روشهای تصویربرداری
در صورتی که عفونتهای ادراری مکرر باشند یا به درمان پاسخ ندهند، پزشک ممکن است برای بررسی ساختار و ناهنجاریهای دستگاه ادراری، آزمایشهای تصویربرداری را تجویز کند.
- سونوگرافی (Ultrasound): یک آزمایش بدون درد برای بررسی ساختار و اندازه کلیهها و مثانه.
- سیتی اسکن (CT scan): نوعی تصویربرداری دقیقتر از اندامهای داخلی برای تشخیص بیماری یا آسیب.
- امآرآی (MRI): در کنار سیتی اسکن، میتواند برای بررسیهای پیچیدهتر درخواست شود.
۴. سیستوسکوپی (Cystoscopy)
این روش با استفاده از یک ابزار نازک و مجهز به لنز و نور (سیستوسکوپ) که از طریق مجرای ادرار وارد میشود، داخل مثانه را مورد مشاهده قرار میدهد. سیستوسکوپی معمولاً زمانی انجام میشود که عفونتها مکرر باشند و به درمان دارویی پاسخ ندهند.
درمان عفونت ادراری و داروهای آن
بهترین اقدام برای درمان عفونت ادراری مراجعه به پزشک است. درمان قطعی عفونت ادراری نیازمند مصرف داروهای آنتیبیوتیکی و نظارت پزشکی است.
۱. درمان دارویی (آنتیبیوتیکها)
آنتیبیوتیکها خط اول درمان برای عفونتهای دستگاه ادراری هستند. پزشک با توجه به نوع باکتری عامل عفونت (که از کشت ادرار مشخص میشود) و سابقه پزشکی بیمار، نوع و مدت داروهای درمان عفونت ادراری را تعیین میکند.
داروهای درمان عفونت ادراری که معمولاً تجویز میشوند شامل موارد زیر است:
- نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin).
- سولفونامیدها (Sulfonamides) مانند تریمتوپریم/سولفامتوکسازول (TMP/SMX).
- آمپیسیلین (Amoxicillin).
- سفالوسپورینها (Cephalosporins) مانند سفالکسین (Cephalexin) و سفتریاکسون.
- فسفومایسین (Fosfomycin).
- کینولونها مانند سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin) یا لووفلوکساسین (Levofloxacin). این داروها معمولاً برای عفونتهای ساده توصیه نمیشوند و برای موارد پیچیده یا عفونت کلیوی به کار میروند، زیرا مصرف گسترده آنها میتواند مقاومت باکتریایی ایجاد کند.
بسیار حیاتی است که دوره تجویز شده آنتیبیوتیک را به طور کامل مصرف کنید، حتی اگر علائم بیماری پس از چند روز از بین رفت. قطع زودهنگام دارو میتواند باعث عود عفونت و ایجاد سوشهای مقاوم باکتریایی شود، که درمان عفونت را در آینده دشوارتر میکند.
۲. درمان عفونتهای پیچیده و عودکننده
اگر مکرراً دچار عفونت ادراری میشوید (دو بار یا بیشتر در شش ماه، یا سه بار یا بیشتر در یک سال)، درمانهای خاصی توصیه میشود:
- افزایش طول دوره درمان: مصرف آنتیبیوتیک با دوز پایین به صورت روزانه برای مدت شش ماه یا بیشتر.
- آنتیبیوتیک پس از مقاربت: اگر عفونتهای مکرر به فعالیت جنسی مربوط باشد، مصرف یک دوز آنتیبیوتیک پس از رابطه جنسی توصیه میشود.
- درمان هورمونی: در زنان یائسه، استفاده از کرم واژینال حاوی استروژن میتواند به کاهش عود عفونت کمک کند.
- درمان وریدی (IV): در موارد شدید، مانند زمانی که عفونت به کلیهها سرایت کرده یا به آنتیبیوتیکهای خوراکی مقاوم است، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و دریافت آنتیبیوتیکهای داخل وریدی باشد.
اگر عفونتهای ادراری مکرر یا پیچیده دارید، یا اگر باردار هستید، نیاز به مشاوره تخصصی دارید. در چنین شرایطی، علاوه بر اورولوژیست، مشاوره با متخصصین دیگر نیز ضروری است. مثلاً برای بررسی عوامل خطر مختص زنان و روشهای پیشگیری در دوران بارداری یا یائسگی، میتوانید از خدمات ویزیت آنلاین با متخصص زنان و زایمان استفاده کنید. در صورت عدم پاسخ به درمان نیز مراجعه برای دریافت ویزیت آنلاین با متخصص بیماری های کلیه و مجاری ادراری ضروری است تا علل احتمالی مانند ناهنجاریهای ساختاری یا سنگ کلیه بررسی شوند.
۳. تسکین درد و علائم
پزشک ممکن است برای کاهش درد و سوزش ادرار، مسکنهایی مانند استامینوفن (پاراستامول) یا داروهای ضد درد دستگاه ادراری (مانند فنازوپیریدین) تجویز کند. فنازوپیریدین به تسکین سوزش و رفع اضطرار کمک میکند، اما مصرف مداوم آن به دلیل عوارض جانبی توصیه نمیشود.
درمان خانگی عفونت ادراری
درمان خانگی عفونت ادراری میتواند به عنوان یک راه حل اولیه برای کاهش علائم و بهبود وضعیت فرد استفاده شود. این روشها به هیچ وجه جایگزین آنتیبیوتیک در موارد شدید نیستند، اما میتوانند سرعت بهبودی را افزایش داده و علائم را تسکین دهند.
مهمترین درمان خانگی: هیدراتاسیون
- نوشیدن آب فراوان: نوشیدن مقدار زیاد آب یکی از سادهترین و مؤثرترین روشهای درمان خانگی عفونت ادراری است. آب به شستشوی مجاری ادراری کمک کرده و با افزایش تولید ادرار، باکتریها را از سیستم ادراری خارج میسازد. توصیه میشود روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید تا رنگ ادرار کاملاً روشن شود.

استفاده از مکملها و مواد غذایی طبیعی (درمان خانگی عفونت ادراری)
- کرنبری (زغال اخته): این میوه حاوی ترکیباتی به نام پروآنتوسیانیدین است که از چسبیدن باکتریها (به ویژه E. coli) به دیواره مثانه و دستگاه ادراری جلوگیری میکند. مصرف آب زغال اخته یا عصاره آن ممکن است به پیشگیری از عفونت کمک کند، اما تأثیر آن بر درمان عفونت فعال قطعی نیست و باید با مشورت پزشک استفاده شود.
- پروبیوتیکها: مصرف روزانه پروبیوتیکها در قالب مکمل یا مواد غذایی مانند ماست و کفیر، به حفظ تعادل فلور میکروبی در دستگاه ادراری و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
- ویتامین C: این ویتامین به دلیل خواص آنتیاکسیدانی، سیستم ایمنی را تقویت کرده و با اسیدی کردن ادرار، محیطی نامناسب برای رشد باکتریها فراهم میآورد. میوههایی مانند پرتقال، کیوی و توت فرنگی سرشار از ویتامین C هستند.
- سیر: سیر خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی قوی دارد (به ویژه به دلیل آلیسین) و مصرف روزانه آن میتواند به مبارزه با باکتریهای مسبب عفونت ادراری کمک کند.
- سرکه سیب: سرکه سیب خواص ضدباکتریایی دارد و ترکیب ۲ قاشق چایخوری آن با یک لیوان آب میتواند به کاهش التهاب و مبارزه با باکتریها کمک کند.
- آب نارگیل: آب نارگیل طبیعی به دلیل خواص ضدباکتریایی و آنتیاکسیدانی، به تقویت سیستم ایمنی بدن و دفع باکتریها کمک کرده و التهاب و درد را تسکین میدهد.
- گیاهان دارویی: چای زنجبیل و دمنوش آویشن به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی میتوانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند. دمنوش جعفری و بابونه نیز اثرات ادرارآور خفیفی دارند که به پاکسازی باکتریها کمک میکند.
پرهیزهای غذایی
برای جلوگیری از تحریک مثانه و بدتر شدن علائم عفونت دستگاه ادراری، بهتر است از مصرف موارد زیر خودداری کنید:
- کافئین و نوشیدنیهای الکلی.
- شیرینکنندههای مصنوعی و غذاهای قندی، زیرا میتوانند به رشد باکتریهای مضر کمک کنند.
پیشگیری از عفونت ادراری
با اعمال تغییراتی در سبک زندگی و رعایت بهداشت فردی میتوان خطر ابتلا به عفونت ادراری و عود آن را به حداقل رساند. این اقدامات، مؤثرترین روشهای پیشگیری از ابتلا به عفونت ادراری هستند.
۱. رعایت بهداشت فردی
- نحوه صحیح شستشو: پس از اجابت مزاج و ادرار کردن، همیشه ناحیه تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید تا از انتقال باکتریهای موجود در ناحیه مقعد به مجرای ادراری جلوگیری شود.
- تمیزی و خشکی: ناحیه تناسلی را تمیز و خشک نگه دارید.
- پرهیز از محصولات تحریککننده: از مصرف صابونهای معطر، اسپریها یا پودرهای بهداشتی زنانه در ناحیه تناسلی خودداری کنید، زیرا میتوانند مجرای ادرار را تحریک کنند.
- تعویض مکرر محصولات قاعدگی: در طول دوره قاعدگی، پد یا تامپون را به طور منظم تعویض کنید.
۲. تغییر عادات ادرار کردن
- تخلیه مکرر: به محض احساس نیاز به ادرار، مثانه خود را خالی کنید و ادرار را برای مدت طولانی نگه ندارید.
- تخلیه کامل: عجله نکنید و مطمئن شوید که مثانه به طور کامل تخلیه شده است.
- ادرار کردن بعد از رابطه جنسی: بلافاصله پس از مقاربت ادرار کنید تا باکتریهایی که ممکن است وارد پیشابراه شده باشند، دفع شوند.
۳. پوشش و سبک زندگی
- پوشیدن لباسهای مناسب: از پوشیدن لباسهای زیر نایلونی و لباسهای تنگ مانند شلوار جین دوری کنید، زیرا این لباسها رطوبت را به دام انداخته و محیطی مناسب برای رشد باکتریها ایجاد میکنند. بهتر است از لباسهای گشاد و زیرپوش نخی استفاده کنید.
- استراحت و مدیریت استرس: استراحت کافی و کاهش استرس سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مبارزه مؤثرتر با عفونتها کمک میکند.

۴. روشهای پیشگیری در زنان یائسه
- استروژن موضعی: زنان یائسه که دچار عفونتهای مکرر میشوند، میتوانند با تجویز پزشک از کرمهای واژینال حاوی استروژن استفاده کنند.
عوارض عفونت ادراری و زمان مراجعه به پزشک
اگر عفونت ادراری (UTI) به موقع و به درستی درمان شود، به ندرت عوارض جانبی ایجاد میکند. با این حال، سهلانگاری و عدم درمان میتواند منجر به مشکلات جدی و حتی تهدیدکننده زندگی شود:
- آسیب دائمی کلیهها: اگر عفونت به کلیهها برسد و به صورت حاد یا مزمن درمان نشود (پیلونفریت)، ممکن است آسیبهای دائمی به کلیهها وارد شود.
- عفونتهای مکرر (Recurrent UTIs): عفونتهای عودکننده، به ویژه در زنانی که بیش از دو بار در شش ماه یا سه بار در یک سال عفونت میگیرند، شایع است.
- سپسیس (عفونت خون): در صورتی که عفونت از دستگاه ادراری به سمت کلیهها حرکت کرده و وارد جریان خون شود، میتواند منجر به سپسیس (عفونت منتشر خونی) گردد که یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است.
- مشکلات بارداری: عفونت ادراری در زنان باردار میتواند خطر زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم را افزایش دهد.
- تنگی مجرای ادرار: عفونتهای مکرر در مردان میتواند باعث ایجاد بافت اسکار و باریک شدن مجرای ادرار شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم عفونت ادراری را تجربه میکنید، به ویژه اگر علائمی مانند سوزش ادرار، تکرر ادرار یا تغییر رنگ/بوی ادرار دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
مراجعه فوری یا اورژانسی (در صورت مشاهده علائم عفونت کلیه): اگر علائم زیر را تجربه کردید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید، زیرا ممکن است نشاندهنده عفونت کلیه باشند:
- تب بالا یا لرز شدید.
- درد شدید در ناحیه کمر یا پهلوها (زیر دندهها).
- حالت تهوع و استفراغ.
- گیجی یا تغییر وضعیت ذهنی.
- مشاهده خون در ادرار.
نتیجهگیری
عفونت ادراری (UTI) یک مشکل شایع است که درمان زودهنگام آن برای جلوگیری از عوارض جدی مانند آسیب کلیوی یا سپسیس حیاتی است. در حالی که اقدامات پیشگیری از عفونت ادراری و درمان خانگی عفونت ادراری میتواند به کاهش علائم کمک کند، درمان قطعی معمولاً نیازمند آنتیبیوتیک است. مقاومت آنتیبیوتیکی یک چالش جدی است، بنابراین مصرف کامل دارو طبق تجویز پزشک بسیار مهم است. اگر علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، فورا به پزشک مراجعه کنید. برای مشاوره تخصصی و تعیین بهترین مسیر درمانی، میتوانید از خدمات مشاوره آنلاین عفونت ادراری با بهترین متخصصان اورولوژیست آنلاین استفاده کنید.
سوالات متداول
آیا درمان خانگی عفونت ادراری کافی است، یا حتماً باید آنتیبیوتیک مصرف کرد؟
درمانهای خانگی مانند نوشیدن آب فراوان (حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان در روز) و مصرف عصاره کرنبری (زغال اخته) یا ویتامین C میتوانند به کاهش علائم و شستشوی باکتریها از سیستم ادراری کمک کنند. با این حال، برای درمان قطعی عفونت ادراری و جلوگیری از گسترش عفونت به کلیهها، مصرف کامل دوره داروهای آنتیبیوتیکی تحت نظارت پزشک ضروری است. اگر علائم پس از چند روز با درمان خانگی بهبود نیافت یا بدتر شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی عفونت ادراری خطرناک شده و نیاز به مراجعه فوری به پزشک یا اورژانس دارد؟
اگر علائمی مانند تب بالا (بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد)، لرز شدید، درد در ناحیه پهلو یا کمر (به ویژه زیر دندهها)، تهوع و استفراغ یا گیجی مشاهده کردید، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشاندهنده گسترش عفونت به کلیهها (پیلونفریت) باشد. عفونت کلیه جدی است و در صورت عدم درمان، میتواند منجر به سپسیس (عفونت خون) و آسیب دائمی کلیهها شود.
چرا عفونت ادراری به صورت مکرر (عودکننده) رخ میدهد؟
عفونتهای مکرر ممکن است به دلیل عوامل متعددی از جمله ضعف سیستم ایمنی بدن، عدم تخلیه کامل مثانه، دیابت، و یا در زنان پس از یائسگی (به دلیل کاهش استروژن) رخ دهند. در زنانی که فعالیت جنسی دارند، فعالیت جنسی عامل ۷۵ تا ۹۰ درصد عفونتهای مثانه است. اگر عفونتها مکرر باشند (بیش از دو بار در شش ماه)، پزشک ممکن است آنتیبیوتیک با دوز پایین یا درمانهای هورمونی (در زنان یائسه) تجویز کند.
اگر بعد از مصرف آنتیبیوتیک علائمم از بین رفت، آیا میتوانم مصرف دارو را قطع کنم؟
خیر، قطع زودهنگام مصرف آنتیبیوتیکها توصیه نمیشود. بسیار حیاتی است که دوره کامل تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید، حتی اگر علائم بیماری پس از چند روز از بین رفت. قطع دارو میتواند باعث عود عفونت شود و منجر به ایجاد سویههای باکتریایی مقاوم به آنتیبیوتیک شود، که درمان عفونت را در آینده دشوارتر میکند.
عفونت ادراری در دوران بارداری یا در کودکان چه خطراتی دارد؟
در زنان باردار، عفونت ادراری خطر عوارضی مانند زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم را افزایش میدهد و باید به سرعت درمان شود. در کودکان، تشخیص علائم ممکن است دشوار باشد و علائمی مانند تب بالا، استفراغ یا کاهش وزن دیده میشود. عدم درمان عفونت در کودکان میتواند به آسیب دائمی کلیهها منجر شود.
علت اصلی عفونت ادراری چیست و چگونه از آن پیشگیری کنیم؟
علت اصلی ورود باکتریها، بهویژه اشریشیا کلی (E. coli) که معمولاً در دستگاه گوارش زندگی میکند، به دستگاه ادراری از طریق مجرای ادرار است. برای پیشگیری، آب فراوان بنوشید. همیشه ناحیه تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید تا از انتقال باکتریهای مقعد جلوگیری شود. همچنین، بلافاصله پس از رابطه جنسی ادرار کنید و از پوشیدن لباسهای تنگ نخی خودداری نمایید.
آیا سوزش ادرار و تکرر ادرار حتماً نشانه عفونت است؟
بله، سوزش یا درد هنگام ادرار کردن (دیسوریا) و تکرر ادرار (نیاز مکرر به دفع ادرار حتی با حجم کم) از شایعترین علائم عفونت ادراری هستند. با این حال، تکرر ادرار ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد. اگر این علائم همراه با ادرار کدر، بدبو یا خون در ادرار باشند، احتمالاً عفونت ادراری وجود دارد و باید به پزشک مراجعه شود.