تاثیر روی بر وزن نوزادان هنگام تولد

وزن هنگام تولد یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده بقاء رشد جسمانی و مغزی آینده کودک و نشانه معتبری از رشد داخل رحمی و یک شاخص مهم از سلامت نوزاد می‌باشد و به عنوان وسیله‌ای برای سنجش بارداری سالم در نظر گرفته می‌شود و این شاخص با سلامتی مادر، کیفیت مراقبتهای دوران بارداری، عوامل اجتماعی-اقتصادی و کیفیت تغذیه مادر مرتبط است. وزن کم نوزاد هنگام تولد (وزن زیر 2500 گرم) منجر به افزایش مرگ و میر، ازدیاد معلولیت‌ها و بیماری‌ها در دوران کودکی می‌گردد. 

ویزیت آنلاین با متخصص بیماری های کودکان (اطفال)

دریافت مشاوره

نقش ریز‌مغذی‌ها بر سلامت جنین

حاملگی با افزایش نیاز به ریز مغذی‌ها ازجمله روی همراه است و کاهش این ریز مغذی‌ها می‌تواند حاملگی را تحت تاثیر قرار دهد. عنصر روی نقش مهمی در طی امبریوژنز و رشد جنین ایفا می‌کند. از اینرو نیاز به روی در طی بارداری افزایش می‌یابد. با افزایش دریافت روی در رژیم‌غذایی، افزایش جذب روی، کاهش از دست دادن روی و تغییر در ساخت روی در بدن میتوان افزایش نیاز بدن به روی را در بارداری پاسخ داد. برخی از محققین بیان کردند فراهم شدن ذخایر تغذیه ای در دوران بارداری برای رشد جنین، ضروری بوده و کمبود ویتامین‌ها و مواد‌معدنی به ویژه اسید‌فولیک، ویتامین B12، کلسیم، آهن و روی با پیامدهای نامطلوبی در بارداری همراه است و به رشد و تکامل و سلامت جنین آسیب می‌رساند. همچنین وجودارتباط بین کمبود روی با زردی در نوزادان نیز مطرح شده‌است ولی مصرف روی در نوزاد نتوانسته است بروز وشدت زردی را کاهش دهد.

پیشنهاد مطالعه مقاله:

تغذیه در بارداری

لیست مواد‌غذایی که نباید در دوران بارداری مصرف کنید

پیشنهاد خواندن

---

چطور به کودک خودم دستور بدهم؟

نحوه از شیر گرفتن کودک

در دوران بارداری به علت افزایش گلبول‌سازی و رشد جنین و تشکیل جفت، نیاز مادر به مکملها افزایش می‌یابد در صورت دریافت ناکافی مکمل‌ها توسط مادر و با توجه به افزایش حجم پلاسمای مادر و آنمی فیزیولوژیکی که در بارداری به وجود می‌آید و نحوه اکسیژن‌رسانی به جنین، مواد‌غذایی کافی به جنین نمی‌رسد و ممکن است رشد جنین مختل گردد. 

توجه به هزینه‌های بالای مراقبت‌های نوزادان کم وزن و مشکلات آنها و مراقبت‌های پس از تولد این نوزادان، از چند دهه قبل مورد توجه محققان قرار گرفته‌است، به نحوی که آنها به اشکال مختلف سعی در ارتقاء محیط زندگی نوزادان کم‌وزن و تسریع روند تکامل این نوزادان کرده‌اند. یکی از راه‌های افزایش وزن هنگام تولد می‌تواند استفاده از مکمل‌های حاوی عنصر روی توسط مادران طی بارداری باشد. 

نقش روی بر سلامت جنین

اگرچه کمبود شدید روی نسبتاً نادر است ولی کمبود خفیف تا متوسط روی بسیار شایع است. یکی از دانشمندان طی تحقیقات خود تخمین‌زده‌است که حدود 82% از زنان باردار در دنیا به میزان کافی روی دریافت نمی‌کنند. تخمین‌های اخیر نشان داده‌است که سالانه حدود نیم میلیون مرگ مادر و کودک ناشی از کمبود روی رخ می‌دهد که این مسئله نگرانی‌های زیادی را در مورد دریافت روی توسط زنان باردار در کشورهای در حال توسعه ایجاد کرده‌است. تخمین زده‌اند که تقریباً 50% زنان در سنین باروری از کمبود روی رنج می‌برند. کمبود روی در سرم مادر باعث کاهش انتقال روی به جنین شده و خطر نقایص تکاملی را افزایش می‌دهد.

روی نقش‌های مهم ساختاری و آنزیمی در بسیاری از پروتئین‌ها ایفا می‌کند. بخشی از اثرات تراتوژنی کمبود روی به دلیل ایجاد تغییر در فعالیت پروتئین‌های جنین است.

سطح سرمی روی در نوزادان با وزن کم (LBW) نسبت به نوزادان با وزن مطلوب به میزان قابل توجهی پایین‌تر است. همچنین سطح روی در مادران نوزادان با وزن کم (LBW) در مقایسه با مادران نوزادان با وزن مطلوب کمتر است. سطوح پایین روی در مادر با سطوح پایین روی در نوزادان با وزن کم (LBW) مرتبط است. محققین نشان دادند که سطوح روی در سرم مادرانی که در سنین پایین باردار شده اند (SGA) نسبت به سرم مادران نوزادان با وزن مطلوب، پایین تر است. همچنین نشان دادند سطح روی ارتباط مثبتی با وزن هنگام تولد دارد و نوزادان LBW سطوح پایین‌تری از روی را دارند که ممکن است یک فاکتور مستقل مؤثر بر وزن هنگام تولد باشد.

سنجش کفایت سطح روی مواد‌غذایی

هیچ ابزار معتبری برای سنجش کفایت سطح روی مواد‌غذایی وجود ندارد. این ارزیابی، مشکل‌است چون این واقعیت وجود دارد که تمام روی هضم شده، توسط ارگانیسم مصرف نمی‌شود و فراهمی زیستی آن ممکن است تحت تأثیر جذب روده‌ای یا گردش خون قرار گیرد. جذب روده‌ای ممکن‌است توسط فاکتورهای آنتاگونیستی در رژیم‌غذایی مانند فیتات، اگزالات، تاننها و پلی‌فنولها کاهش یابد در حالیکه در گردش خون ممکن است روی با مس و آهن رقابت کند که البته به میزان این عناصر در گردش خون بستگی دارد.

عدم افزایش مناسب روی سرم با وجود مصرف مکمل ممکن است به علت عدم کنترل سن بارداری یا غلظت آلبومین سرم و یا حجم کم نمونه‌ها باشد. علی‌رغم این محدودیت‌ها، در حال حاضر غلظت سرمی روی به عنوان شاخص بیوشیمیایی وضعیت روی در طی بارداری به کار می‌رود و شاخصی برای ارزیابی تأثیر مکمل روی در زنان باردار می‌باشد.

تغییرات میزان فیزیولوژیک متابولیسم روی در بارداری

تغییرات فیزیولوژیک متابولیسم روی در بارداری شامل تغییر در توزیع بافتی روی در بدن، افزایش جذب روی، کاهش از دست‌دادن اندوژنیک روی و تغییر در ساخت روی می‌باشد. میزان افزایش سطح روی در بارداری حدود 5 تا 7 درصد روی کل بدن نسبت به زنان غیرباردار می‌باشد. از حدود 100 میلی‌گرم کل افزایش سطح روی در بارداری، 57% در جنین، 5/6% در جفت، کمتر از 1% در مایع آمنیون، 24% در رحم، 5% در بافت پستان و 5/6% در افزایش حجم خون مادر تجمع می‌یابد. لذا منطقی بنظر می‌رسد که مصرف روی در مادر منجر به افزایش سرمی روی مادر شود.

غلظت‌های پایین روی در سرم مادر باعث کاهش انتقال جفتی روی به جنین می‌شود. از اینرو یونیسف استفاده از مکمل‌های مولتی‌ویتامین حاوی روی را به تمام زنان باردار در کشورهای در حال توسعه پیشنهاد کرده‌است. از آنجائیکه مکمل روی به میزان قابل توجهی رشد وزنی و قدی کودکان در حال رشد را بهبود می‌بخشد، به‌نظر می‌رسد مصرف مکمل مولتی‌ویتامین حاوی روی توسط مادر، رشد جنین را بهبود ببخشد. مصرف پرناتال مکمل آهن و روی باعث افزایش وزن هنگام تولد نوزادان در مادران آنمیک و دچار کمبود آهن می‌شود ولی در مادرانی‌که ذخایر بالای آهن در اوایل بارداری دارند، مصرف این نوع از مکمل‌ها بر وزن هنگام تولد نوزادان، تأثیری ندارد. 

نتیجه‌گیری:

نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که مصرف روی توسط مادران در دوران بارداری باعث افزایش سطح روی در سرم نوزادان نمی‌شود اما باعث افزایش وزن در این نوزادان می‌شود. با توجه به اهمیت وزن نوزادان هنگام تولد و افزایش همبستگی بین کاهش وزن و میزان مرگ و میر و دیگر عوارض در نوزادان، مصرف مکمل روی در کنار سایر ریز مغذی‌ها باید ضروری در نظر گرفته‌شود.