علت و درمان مسمومیت در دوران بارداری

بعضاً مسمومیت بارداری را با فشارخون دوران بارداری اشتباه می‌گیرند اما مسمومیت دوران بارداری یا اکلامپسی (eclampsia) یک عارضهٔ جدی و تهدیدکننده در دوران بارداری است که با شروع تشنج در خانم مبتلا به پره‌اکلامپسی مشخص می‌شود. پره‌اکلامپسی خود اختلالی است که فقط در دوران بارداری و پس از زایمان رخ می‌دهد. پره اکلامپسی هم مادر و هم جنین داخل رحم را درگیر می‌کند. این بیماری با افزایش فشار خون بعد از هفتهٔ ۲۰ بارداری آشکار شده و می‌تواند با دفع پروتئین همراه با ادرار یا اختلال در عملکرد اندام‌های تحتانی تشخیص داده‌شود. در صورت عدم درمان، پره‌اکلامپسی می‌تواند به اکلامپسی تبدیل شود. این وضعیت با وجود تشنج در زنان مبتلا به پره‌اکلامپسی مشخص می‌شود. بنابراین تفاوت کلی پره‌اکلامپسی و اکلامپسی در این است که پره‌اکلامپسی مرحله‌ای از بیماری است که پیش از وقوع اکلامپسی رخ می‌دهد.

علل وقوع مسمومیت در دوران بارداری

علت دقیق مسمومیت بارداری (اکلامپسی) به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، اعتقاد بر این است که علت وقوع این عارضه به مشکلات جفت مربوط می‌شود. جفت اندامی است که با رساندن اکسیژن و مواد مغذی و حذف مواد زائد، جنین را تغذیه و رسیدگی می‌کند. تصور می‌شود که رشد غیرطبیعی رگ‌های خونی در جفت می‌تواند منجر به مجموعه‌ای از رویدادها شود که کاهش جریان خون به اندام‌ها از جمله مغز و افزایش تولید مواد خاصی را در پی خواهد داشت. فشارخون و سایر علائم پره اکلامپسی با شروع تشنج در مسمومیت بارداری به اوج خود می‌رسد.

تشخیص اکلامپسی (مسمومیت بارداری)

تشخیص اکلامپسی اساساً بر اساس یافته‌های بالینی، به‌ویژه وقوع تشنج در زنان مبتلا به پره اکلامپسی است. متخصصان همچنین وجود فشار خون بالا، پروتئینوری و علائمی مانند سردرد، اختلالات بینایی و درد اپی‌گاستر را برای تشخیص و ارزیابی شدت بیماری مسمومیت بارداری ارزیابی می‌کنند. علاوه بر این ارزیابی‌های بالینی، ممکن است آزمایش‌هایی برای ارزیابی سطح پلاکت خون، عملکرد کبد و عملکرد کلیه و همچنین آزمایش‌هایی برای تحلیل مشخصات انعقادی جهت تعیین میزان درگیری اندام‌ها تجویز شود.

با توجه به اینکه تشخیص اکلامپسی نیاز به ارزیابی‌های بالینی دارد؛ پیشنهاد می‌کنیم در صورت مشاهدهٔ علائم اولیهٔ مسمومیت بارداری با متخصص زنان و زایمان آنلاین مشورت داشته باشید.

پیشگیری از اکلامپسی (مسمومیت بارداری)

در حالی که مسمومیت بارداری ممکن است همیشه قابل پیشگیری نباشد، خطر ابتلا به این وضعیت را می‌توان از طریق اقدامات مختلف با هدف مدیریت پره‌اکلامپسی و ارتقای سلامت کلی مادر در دوران بارداری کاهش داد. برخی از راهکارهای پیشگیری از اکلامپسی عبارت است از:

مراقبت های منظم قبل از تولد: شرکت در معاینات منظم قبل از تولد به متخصصان مامایی اجازه می‌دهد تا فشار خون، سطح پروتئین ادرار و سایر شاخص‌های پره اکلامپسی را کنترل کنند. تشخیص زودهنگام و مدیریت پره اکلامپسی می‌تواند به کاهش خطر پیشرفت به اکلامپسی کمک کند.

• رژیم غذایی و تغذیه: پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی و هیدراتاسیون کافی می‌تواند به سلامت کلی مادر کمک کند و به‌طور بالقوه خطر پره‌اکلامپسی و اکلامپسی را نیز کاهش دهد.
• فعالیت بدنی: شرکت در فعالیت‌های ورزشی ایمن و منظم که توسط متخصصین توصیه می‌شود می‌تواند به حفظ سلامت قلبی عروقی و تنظیم فشار خون در دوران بارداری کمک کند.
• مدیریت مصرف دارو: برای زنانی که سابقه پره‌اکلامپسی در بارداری های قبلی یا سایر عوامل خطرزا را دارند، ممکن است برای کاهش خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی، آسپرین با دوز پایین یا سایر داروها تجویز شود.
• نظارت بر بارداری‌های پرخطر: زنان مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، مانند فشار خون مزمن یا دیابت، ممکن است برای تشخیص و مدیریت زودهنگام پره‌اکلامپسی به مراقبت‌های تخصصی و نظارت دقیق نیاز داشته‌باشند.
• همچنین موارد جزئی‌تری مانند مصرف کلسیم، مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز، داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات، کاهش میزان مصرف نمک و کاهش میزان مصرف فست‌فود و سوسیس و کالباس در کنار افزایش تحرک و فعالیت‌های جسمانی منظم می‌تواند در بهبود وضعیت مادر در دوران پیش از بارداری و حین باداری بسیار کمک‌کننده باشد.

پیامدهای بلندمدت مسمومیت بارداری و تأثیر بر حاملگی آینده

برای زنانی که اکلامپسی (مسمومیت بارداری) را تجربه کرده‌اند، پیامدهای بالقوه درازمدتی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. این موارد ممکن است شامل افزایش خطر بیماری قلبی-عروقی، فشار خون بالا و مشکلات کلیوی در آینده باشد. به عنوان بخشی از مراقبت‌های پس از اکلامپسی، نظارت مداوم بر فشار خون، عملکرد کلیه و سلامت قلب و عروق می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت این اثرات بالقوه طولانی‌مدت کمک کند.

زنانی که در بارداری قبلی اکلامپسی را تجربه کرده‌اند ممکن است در بارداری‌های بعدی خطر عود مسومیت بارداری را پیش‌رو داشته باشند. نظارت دقیق و مداخله زودهنگام توسط پزشکان و متخصصان برای مدیریت عوارض احتمالی در بارداری‌های آینده بسیار مهم است. علاوه بر این، زنانی که اکلامپسی یا پره‌اکلامپسی داشته‌اند ممکن است از مشاوره قبل از بارداری برای ارزیابی خطرات احتمالی و به‌کارگیری راهبردهایی برای بهینه‌سازی وضعیت مادر و جنین در بارداری‌های بعدی بهره‌مند شوند. با افزایش آگاهی از پیامدهای درازمدت و انجام مراقبت‌های بعدی مناسب، می‌توان به زنانی که اکلامپسی را تجربه کرده‌اند کمک کرد تا سلامت پس از زایمان خود را به‌خوبی تحت‌نظر قرار دهند و تصمیمات آگاهانه‌ای برای بارداری‌های آینده بگیرند.

عوارض مسمومیت بارداری

با وقوع اکلامپسی، عوارض مختلفی ممکن است شامل حال مادر و جنین شود و سلامتی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. مشکلاتی از قبیل سرگیجه، سردرد، مشکلات تنفسی، تهوع و استفراغ چند مورد از موارد فوق‌الذکر هستند که برای مادر امکان وقوع آن‌ها وجود دارد. همچنین برای جنین نیز می‌تواند مشکلاتی مانند سندرم هلپ (HELLP)، جداشدن جفت، زایمان زودرس و نارس بودن جنین اتفاق بیفتد.

سندرم هلپ اختلالی است که در کبد به وجود می‌آید و می‌تواند موجب از دست دادن پلاکت‌های خون توسط مادر شود. علائم این سندرم بسیار گسترده و متفاوت است و می‌تواند ابهام‌انگیز باشد. بنابراین تشخیص اولیه آن قطعاً به نظر و مشاهدهٔ متخصص و همچنین انجام آزمایش نیاز دارد. این اختلالِ نادر، در کمتر از یک درصد بارداری‌ها رخ می‌دهد اما می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین خطرآفرین باشد.

از آن‌جایی که جفت به دیوارهٔ رحم متصل است؛ با وقوع این عارضه در دوران بارداری ممکن است جفت به‌صورت جزئی یا کامل از دیوارهٔ رحم جدا شده و سلامت جنین را به مخاطره بیندازد. این حادثه باعث ایجاد اختلال در خون‌رسانی و به تبع آن اکسیژن‌رسانی و غذارسانی به جنین شده و می‌تواند خونریزی مادر را نیز در پی داشته باشد.

کلام آخر

در نهایت و به عنوان جمع‌بندی به این نکته اشاره کرد که برای پیشگیری از اکلامپسی و مسمومیت بارداری بهتر است به متخصصان زنان و زایمان آنلاین برای دریافت سریع ترین و بهترین دستورالعمل‌ها و تشخیص به موقع ابتلا مراجعه کرد. انجام آزمایش‌های مورد نیاز و غربالگری می‌تواند از وقوع عوارض پرخطر آینده جلوگیری نماید. همچنین بسیار خوب است که با مراجعه به پزشک معالج خود، میزان فشار خون خود را در دوران پیش و حین بارداری تحت نظر داشته باشید.