آپنه خواب (تنگی نفس در خواب)

آپنه وضعیتی است که در هنگام خواب، جریان تنفس به طور موقت متوقف می‌شود. این اختلال می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند و در صورت عدم‌درمان به موقع، عوارض متعددی به دنبال داشته باشد. برای آشنایی بیشتر با این بیماری و روش‌های درمان آن، با ما همراه باشید.

ویزیت آنلاین با فلوشیپ طب خواب

دریافت مشاوره

آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب نوعی اختلال است که در آن فرد در طول خواب به طور مکرر دچار وقفه‌های کوتاه‌مدت در تنفس می‌شود و اغلب احساس خفگی یا ناتوانی در تنفس را تجربه می‌کند. این وقفه‌ها که باید حداقل ۱۰ ثانیه طول بکشند تا به عنوان آپنه شناخته شوند، می‌توانند چندین بار در هر ساعت رخ دهند. این اختلال باعث می‌شود فرد نتواند به خواب عمیق و آرام برسد و در بسیاری از موارد حتی ممکن است از خواب بیدار شود که به نوبه خود چرخه خواب را مختل می‌کند.

علت ابتلا به آپنه خواب

آپنه خواب یک اختلال جدی است که می‌تواند به مشکلات قلبی منجر شود، اما برای درک بهتر این ارتباط، باید دلایل بروز این اختلال را شناخت. آپنه خواب به سه نوع مرکزی، انسدادی و پیچیده تقسیم می‌شود که هر یک علل خاص خود را دارند. در آپنه خواب مرکزی، مغز قادر به ارسال سیگنال‌های لازم برای تنفس نیست که نارسایی قلبی یا آسیب به سیستم عصبی از دلایل آن به شمار می‌آیند. در نوع انسدادی، شل شدن ماهیچه‌های سر و گردن باعث مسدود شدن راه هوایی می‌شود و رایج‌تر از سایرین است. آپنه پیچیده نیز ترکیبی از دلایل آپنه مرکزی و انسدادی به وجود می آید. شناخت و درمان این علل می‌تواند از مشکلات قلبی و دیگر عوارض جلوگیری کند.

آپنه خواب چه علائمی دارد؟

تشخیص تفاوت بین آپنه خواب انسدادی و مرکزی گاهی حتی برای پزشکان نیز چالش‌برانگیز است، زیرا علائم این دو نوع اغلب با هم تداخل دارند. به طور کلی، نشانه‌های رایج آپنه خواب شامل موارد زیر می‌شود:

• توقف تنفس موقت که با صدای بلند و ناگهانی به حالت طبیعی برمی‌گردد 
• خروپف بلند و مداوم 
• نفس‌نفس زدن یا احساس خفگی در خواب 
• بیدار شدن‌های مکرر در طول شب برای ادرار کردن 
• سردردهای مداوم هنگام صبح 
• بی‌خوابی یا مشکلات در به خواب رفتن 
• خستگی و خواب‌آلودگی شدید در طول روز 
• مشکل در تمرکز و حافظه 
• تغییرات خلق‌وخو 
• احساس سوزش سردل 
• کاهش میل جنسی یا بروز اختلالات نعوظ 

نحوه پیشگیری از آپنه خواب

راهکارهای متعددی برای پیشگیری از آپنه خواب وجود دارد که نه تنها به بهبود کیفیت خواب، بلکه به حفظ سلامت کلی بدن نیز کمک می‌کنند. در ادامه به روش‌های موثر برای جلوگیری از این اختلال می‌پردازیم:

رعایت رژیم غذایی مناسب

مصرف غذاهای سنگین و پرحجم قبل از خواب، می‌تواند موجب نفخ معده و فشار به دستگاه تنفسی شود. برای پیشگیری از آپنه خواب، توصیه می‌شود که شب‌ها از غذاهای سبک و کم‌حجم استفاده کنید.

کاهش وزن

اضافه وزن می‌تواند باعث تجمع چربی در ناحیه گلو و مسدود شدن راه‌های هوایی شود. افرادی که اضافه وزن دارند، باید اقدام به کاهش وزن کنند تا خطر ابتلا به آپنه خواب کاهش یابد.

ترک دخانیات

سیگار و سایر دخانیات با آسیب به مجاری تنفسی و مسدود کردن آن‌ها، می‌توانند آپنه خواب را تشدید کنند. ترک سیگار یکی از مهم‌ترین گام‌ها در پیشگیری از این عارضه است.

اجتناب از مصرف مشروبات الکلی

برخلاف تصور عمومی، مشروبات الکلی می‌توانند باعث اختلال در خواب شوند. الکل با کاهش عمق خواب و شل کردن عضلات، خطر آپنه خواب را افزایش می‌دهد.

استفاده از سیستم تهویه هوا

تهویه مناسب هوای داخلی باعث بهبود کیفیت تنفس در هنگام خواب می‌شود. فیلتر کردن آلودگی‌های هوا و حفظ تمیزی مجاری تنفسی از اهمیت زیادی برخوردار است.

اجتناب از استفاده از محصولات خوشبوکننده

برخی از خوشبوکننده‌های هوا حاوی مواد شیمیایی هستند که می‌توانند به مجاری تنفسی آسیب بزنند و تنفس را دشوار کنند. بهتر است از استفاده از این محصولات در فضاهای بسته خودداری کنید تا تنفس آزاد و سالمی داشته باشید.

راه‌های درمان آپنه خواب

درمان آپنه خواب و تنگی نفس شبانه با هدف بهبود تنفس و جلوگیری از بروز مشکلات جدی سلامت صورت می‌گیرد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:

تغییر در سبک زندگی

یکی از اولین گام‌های درمانی تغییر در سبک زندگی است. اصلاح عادات روزانه می‌تواند به کاهش علائم آپنه کمک کند. رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامت قلب، خواب منظم، کاهش مصرف الکل و ترک سیگار همگی به بهبود تنفس در خواب کمک می‌کنند. همچنین، مدیریت وزن بسیار مهم است، زیرا اضافه وزن می‌تواند باعث انسداد مجاری هوایی شود.

درمان با فشار هوای مثبت مداوم

درمان با فشار هوای مثبت مداوم (CPAP یکی از روش‌های رایج و موثر در درمان آپنه خواب است. در این روش، دستگاهی با ارسال مداوم جریان هوا از طریق ماسک، مجاری هوایی را باز نگه می‌دارد. برخی افراد ممکن است با این دستگاه مشکل داشته باشند، اما با تنظیمات مناسب و افزودن رطوبت به هوا، این مشکلات اغلب قابل حل است.

جراحی

در موارد شدیدتر، جراحی می‌تواند راه‌حلی موثر باشد. این روش شامل برداشتن بافت اضافی یا کوچک کردن لوزه‌ها به منظور باز کردن راه‌های هوایی است.

MRD

دستگاه تغییر موقعیت فک پایین (MRD) نیز یکی دیگر از روش‌های درمان آپنه خواب انسدادی است. این دستگاه سفارشی فک را در طول خواب به جلو نگه می‌دارد تا راه هوایی باز بماند.

دارو درمانی

داروهایی مانند استازولامید و زولپیدم ممکن است به کاهش علائم آپنه کمک کنند، اما باید تحت نظر پزشک مصرف شوند، زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و برای همه مناسب نباشند.

درمان‌های گیاهی

در کنار این روش‌های درمانی، درمان‌های گیاهی نیز می‌توانند به عنوان مکملی مفید مورد استفاده قرار گیرند. قرقره با روغن گیاهانی مانند سیر، زنجبیل، دارچین و نعنا ممکن است به بهبود تنفس کمک کند.

طب سنتی

طب سنتی نیز راهکارهای خاصی برای درمان آپنه خواب دارد. مصرف روزانه عسل، دمنوش‌های گیاهی مانند بابونه، اسطوخودوس و بهار نارنج، و همچنین استفاده از ترکیبات طبیعی مانند شیر گرم و زردچوبه می‌تواند به بهبود تنفس و کاهش انسداد مجاری هوایی کمک کند. این روش‌ها به دلیل خواص ضد التهابی‌شان در طب سنتی توصیه می‌شوند.

کلام آخر

در پایان، مدیریت آپنه خواب و تنگی نفس شبانه نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل تغییرات در سبک زندگی، استفاده از درمان‌های پزشکی و در برخی موارد، روش‌های طبیعی می‌شود. با شناسایی علت‌های این اختلال و انتخاب روش‌های درمانی مناسب، می‌توان به بهبود کیفیت خواب و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کرد.