درمان یبوست در بزرگسالان | راه های درمان سریع یبوست در منزل
تهیه شده زیر نظر : محمدرضا کاظمیان - دکترای حرفه ای گرایش طب سنتی

یبوست یکی از مشکلات شایع زندگی امروزی است که اغلب به دلیل سبک زندگی کمتحرک و رژیم غذایی نامناسب ایجاد میشود. مصرف زیاد غذاهای آماده، چرب و کمفیبر از مهمترین عوامل بروز این عارضه هستند. به طور کلی، زنان بیشتر از مردان به یبوست مبتلا میشوند که این موضوع میتواند به علت حرکت کندتر مواد غذایی در روده یا تأثیر هورمونهای زنانه باشد. در صورت بروز یبوست مزمن، مشاوره با متخصص گوارش میتواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. همچنین با استفاده از خدمات ویزیت آنلاین دسترسی به توصیههای تخصصی سادهتر از گذشته شده است.

در ادامه به معرفی راهکارهای مؤثر در درمان یبوست شدید میپردازیم، از جمله:
گیاهان دارویی و مواد غذایی با خاصیت ملین
داروهای مناسب برای درمان یبوست شدید
ورزشهایی که به بهبود حرکت روده کمک میکنند.
علائم یبوست (خشکی معده) چیست؟
سوالی که احتمالا در وهله اول همه برای افراد پیش میآید این هست که «علائم یبوست چیه؟».
برای درمان هر بیماری لازم است ابتدا نسبت به علائم آن شناخت داشته باشید. برای درمان سریعتر یبوست نیز باید با نشانههای این بیماری آشنایی پیدا کنید. مهم ترین نشانه های یبوست:
- کاهش اشتها
- نفخ شکم
- احساس بیحالی
- گاز معده
- درد شکم
- درد در ناحیه کمر
- مدفوع سفت
- احساس انسداد در راستروده و رودهها
- فشار بیش از حد برای به حرکت در آوردن رودهها
دلایل ابتلا به یبوست چیست؟
یبوست مانند هر بیماری جسمی دیگر، دلایل مختلفی دارد. مهم ترین دلایل یبوست:
- بیتحرکی
- تغذیۀ ناسالم
- استرس
- بارداری
- نرساندن آب کافی به بدن
- عوارض مصرف برخی از داروها
- کهولت سن
- کم کاری تیروئید
- استرس
- کمبود منیزیم در بدن
- خواب بیکیفیت
- عدم تعادل هورمونها
- سندروم روده تحریک پذیر
- برخی از بیماریها مانند دیابت
برای درمان یبوست چی بخوریم؟
«درمان یبوست در خانه چطور انجام میشود؟» اگر به یبوست مبتلا شدید مصرف برخی خوراکیها میتوانند یبوست شما را تا حدی بهبود ببخشند.
رژیم غذایی مناسب برای درمان یبوست بسیار مهم است، هرچه فیبر بیشتری مصرف کنید مدفوع حجیمتر و نرمتر میشود و دفع آن آسانتر میشود. بهتر است روزانه حداقل بین 30-25 گرم فیبر مصرف کنید. سبزیجات تازه، غلات سبوسدار، لوبیا، کلم، کاهو، میوه های تازه و خشک، بادام، عدس و لوبیا و... از جمله مواد غذایی فیبردار هستند.
برگ سنا ملین قوی
برگ سنا به عنوان یکی از ملینهای قوی در طب سنتی شناخته میشود. در طب سنتی از سنا برای درمان یبوست، رفع هموروئید، درمان سندرم روده تحریک پذیر و لاغری استفاده میشود. انتراکوبینون موجود در برگ سنا به افزایش حرکات روده و رفع یبوست کمک میکند.
گل محمدی برای درمان یبوست
گل محمدی خاصیت نرم کنندگی دارد و برطرف کننده نفخ معده است. استفاده از برگهای گل محمدی چه به صورت دمنوش و چه برای استفاده در غذا به بهبود یبوست کمک میکند. از جمله خواص گل محمدی میتوان به درمان دردهای شکمی و مشکلات گوارشی، کاهش خونریزی در دوران قاعدگی و برطرف کردن التهاب و حساسیت در بدن اشاره کرد.
زیتون جهت دفع آسان
در طب سنتی یک ملین قوی است مصرف زیتون به صورت خام و یا روغن در کنار غذا به دفع آسان کمک میکند. چربیهای غیراشباع موجود در روغن زیتون موجب روان شدن دفع میشود. در یبوستهای شدید مصرف یک قاشق غذاخوری روغن زیتون به صورت ناشتا میتواند موثر باشد.
اسفرزه گیاه ضد یبوست
اسفرزه یا بارهنگ یکی دیگر از گیاهان دارویی موثر در درمان یبوستهای مزمن است. اسفرزه دارای ماده ای به نام موسیلاژ است که با جذب آب به خود موجب ایجاد حالت ژله مانند و روان کنندهگی برای مدفوع میشود. دانههای اسفرزه پس از خیس خوردن به میزان چندین برابر حجم خود آب جذب میکنند. برای این منظور روزانه مقداری اسفرزه در آب خیس کنید و بعد از شستشو مصرف کنید اگر به صورت ناشتا و به همراه آبجوش مصرف شود تاثیر بهتری دارد.
درمان یبوست با خاکشیر
اصلیترین استفاده از خاکشیر برای رفع کمآبی بدن است. خاکشیر با جذب و نگه داشتن آب در خود به روان کنندگی و حرکات روده کمک بسیاری میکند. مصرف روزانه خاکشیر در آبی که قرار است هر روز بنوشیم راهکار مناسبی برای رفع یبوست است اگر به همراه آب جوش استفاده شود که تاثیر بیشتری دارد.
درمان یبوست با ماست
ماست به دلیل داشتن پروبیوتیکها (باکتریهای مفید روده) یکی از مواد غذایی مؤثر در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و درمان یبوست محسوب میشود. پروبیوتیکها با افزایش تعادل میکروبیوم روده، حرکات رودهای را تنظیم کرده و به نرمتر شدن مدفوع کمک میکنند. مصرف منظم ماست کمچرب و ساده، بهویژه همراه با فیبر کافی و آب، میتواند به کاهش یبوست در کودکان و بزرگسالان کمک کند. البته در موارد یبوست مزمن یا شدید، ویزیت متخصص گوارش برای بررسی دقیقتر ضروری است.
آلو بخارا برای یبوست
آلو به علت داشتن فیبر فراوان و هیدروکسی فنیلیاتین عضلات رودهی بزرگ را تحریک میکند و باعث تسهیل در دفع میشود. آلو هم به صورت تازه و هم به صورت خشک تاثیر یکسانی در بهبود یبوست دارد. مصرف روزانه چند عدد آلوی خیس خورده درافراد مبتلا به یبوست مزمن به روان کنندگی و دفع بهتر کمک میکند.
پرتقال
پرتقال به دلیل دارا بودن مقادیر بالای فیبر محلول و نامحلول و همچنین ویتامین C، یکی از میوههای مؤثر در بهبود یبوست به شمار میرود. فیبر موجود در پرتقال باعث افزایش حجم مدفوع و تحریک حرکات رودهای میشود، در حالی که آب فراوان این میوه به نرم شدن مدفوع کمک میکند. مصرف منظم پرتقال یا آب پرتقال تازه، همراه با رژیم غذایی متعادل و دریافت مایعات کافی، میتواند در پیشگیری و درمان یبوست نقش مهمی داشته باشد.
انجیر
انجیر خشک و تازه به دلیل وجود دانههای فراوان و فیبر زیاد به درمان یبوست کمک میکند. در طب سنتی یکی از کاربردهای اصلی انجیر درمان مشکلات گوارشی مانند یبوست و سندرم روده تحریک پذیر است.
بهترین دارو برای درمان یبوست چیست؟
اکثر داروهای یبوست بدون نسخه پزشک قابل دریافت هستند، ولی حتی الامکان از مصرف خودسرانه این داروها خودداری کنید. این ملینها با افزایش میزان آب در رودهها و تحریک رودهها به دفع راحتتر کمک میکنند:
لوبیپروستون
لوبیپروستون اسید چربی است که با افزایش ترشحات کلری به داخل روده یبوست را برطرف میکند. این دارو علاوه بر درمان یبوست مزمن در بزرگسالان برای بیماران مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر نیز تجویز میشود. این دارو بنا به توصیه پزشک معمولا دو بار در روز تجویز میشود. یکی دیگر از نام های تجاری این دارو آمیتیزا است و معمولا برای رفع یبوست در بانوان تجویز میشود.
پودر پیدرولاکس
یا پلیاتیلن گلایکول، یک داروی ملین است که برای درمان یبوست حاد و مزمن و قبل از انجام کولونوسکوپی و جراحی های دستگاه گوارش به کار میرود. در موارد خاص توسط پزشک برای رفع یبوست نیز تجویز میشود.
شربت لاکتولوز
عملکرد این دارو به این صورت است که پس از مصرف، باعث تجمع بیشتر آب درون روده بزرگ می شود و در نتیجه مدفوع سفت و سخت را نرم می کند و این کار باعث درمان یبوست و کاهش دل درد ناشی از آن می شود. اکثر افرادی که از این دارو برای درمان بیماری خود استفاده می کنند، افراد مسن می باشند زیرا با کمترین عارضه را برای آنها در پی داشته و بسیار موثر عمل می کند. گاهی در بیمارانی که در اثر نارسایی کبدی، دچار تورم مغز شده اند نیز این دارو تجویز می شود.
بیزاکودیل
این دارو باعث ایجاد حرکات در روده میشود و به شکلهای قرص، شربت و شیاف در دسترس است. میتوان این دارو را بدون نسخه پزشک تهیه کرد اما ترجیحا بیشتر از 5 روز استفاده نشود.
لیناکلوتاید
با افزایش میزان آب در رودهها و سرعت بخشیدن به حرکات مواد غذایی در روده میشود. برای درمان یبوست بدون علت شناخته شده و سندرم روده تحریک پذیر به همراه یبوست استفاده میشود. این دارو علائمی مانند درد و ناراحتی و نفخ در ناحیه زیر شکم را بهبود میبخشد.
مصرف مکمل های فیبر و همچنین ملین های سالین نیز برای رفع یبوست بسیار موثر هستند.
ورزش های تاثیر گذار بر درمان یبوست و حرکت روده چیست؟
«چه ورزشی برای درمان یبوست خوبه؟» یکی از علتهای اصلی در ایجاد یبوست عدم تحرک کافی و نشستنهای طولانی مدت است. تحرک و فعالیت بدنی باعث خونرسانی بهتر به رودهها، کمک به تحرک رودهها و کاهش زمان ماندن مواد در روده میشود. پیادهروری، ورزشهای هوازی و یوگا به صورت روزانه راهکار مناسبی برای این منظور است. در این بخش به معرفی چند حرکت ورزشی که به دفع کمک میکند میپردازیم. بهتر است روزانه به مدت 30-20 دقیقه این نرمش ها را انجام دهید.
1. چرخش کمر
بنشینید و یک پا را از روی پای دیگر عبور دهید و زانو را به سمت شانه مخالف بکشید و اندکی بالاتنه را به همان جهت بچرخانید. و همین حرکت را برای پای مخالف تکرار کنید.
2. حرکت گهواره
روی زمین دراز بکشید، پاها را داخل شکم جمع کنید و سر را به سمت شکم بیاورید. حال به صورت حرکت گهواره تکان بخورید.
3. حرکت مسگری
بایستید پایین تنه را ثابت نگه دارید و از قسمت کمر به چپ و راست بچرخید.
4. حرکت نشستن پروانه
روی زمین بنشینیدبه حالت چهار زانو و کف پاها را بهم بچسبانید و برای چند ثانیه در این حالت بمانید و زانوها را به سمت پایین فشار دهید.
5. ماساژ شکم
ماساژ شکم برای یبوست میتواند بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب، یک ساعت بعد از صرف غذا و بعد از استحمام انجام شود. دراز بکشید. برای راحتی در انجام ماساژ و کمک به دفع میتوانید مقداری روغن کرچک، روغن زیتون یا روغن سیاه دانه در قسمت مرکزی شکم، شامل ناف و زیر ناف بریزید و با کف دست و در جهت عقربههای ساعت به صورت چرخشی شروع به ماساژ شکم کنید و به مدت حدود 5 دقیقه به ماساژ ادامه دهید.
انگشتان خود را در دو طرف ناف قرار دهید و از بالا به پایین و پایین به بالا شروع به ماساژ شکم کنید و اینکار را تا حدود 2 دقیقه ادامه دهید.
جمعبندی
یبوست را نباید نادیده گرفت. بهمحض احساس دفع، آن را به تعویق نیندازید و زمانی منظم برای اجابت مزاج اختصاص دهید. بیتوجهی به درمان میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند هموروئید، شقاق و حتی افتادگی رکتوم شود. در صورت تداوم مشکل، مشاوره با دکتر آنلاین گوارش و کبد بهترین راه برای جلوگیری از عوارض جدی است. برای پیشگیری نیز رعایت چند نکته ساده مانند مصرف فیبر از میوهها و سبزیجات، نوشیدن آب کافی، فعالیت بدنی منظم و پرهیز از غذاهای پرچرب و فرآوریشده کافی است.
سوالات متداول
چه زمانی یبوست خطرناک است؟
یبوست زمانی خطرناک محسوب میشود که بیش از دو هفته طول بکشد، با درد شدید شکم، خون در مدفوع، کاهش وزن یا استفراغ همراه باشد. در این شرایط مراجعه به پزشک ضروری است.
علائم یبوست در مردان چیست؟
در مردان یبوست میتواند با دفع کمتر از سه بار در هفته، مدفوع خشک و سفت، احساس تخلیه ناقص، نفخ و گاهی درد شکم بروز کند.
علائم یبوست در زنان چیست؟
یبوست در زنان اغلب با کاهش دفعات دفع، زور زدن هنگام اجابت مزاج، احساس فشار در شکم و حتی تشدید هموروئید یا درد لگنی همراه است.
درمان فوری یبوست در خانه چیست؟
نوشیدن آب ولرم، مصرف میوههایی مثل آلو یا انجیر خشک، خوردن غذاهای پرفیبر و تحرک بدنی سبک (مثل پیادهروی) از روشهای فوری و خانگی برای رفع یبوست هستند.