چطور به کودک خودم دستور بدهم؟

چطور به کودک خودم دستور بدهم؟!

بسیاری از والدینی که دغدغه تربیت صحیح کودک خود را دارند، از روانپزشکان در مورد نحوه صحیح دستور دادن به کودک خود سوال می‌کنند. به اقتضای شرایط، والدین مجبور به نظارت و دستور دادن به کودک در شرایط مختلفی هستند. مثل شلوغ کردن کودک، انجام یک عمل نامناسب یا درخواست انجام وظایف مثل مرتب کردن اتاق...

دستور دادن نامناسب به کودک ممکن است مشکلاتی را در رابطه والد-کودک به وجود آورد که مانع رشد اجتماعی مناسب کودک شود. بنابراین توجه به چند توصیه اساسی ضروریست که در ادامه اشاره خواهد شد.

نکات مهم در نحوه دستور دادن به کودکان:

• در دستور دادن باید محتوا ساده باشد. به عبارتی چند دستور را یکجا نمی‌دهیم.
• دستور باید واضح باشد.
  - مثال: به جای عبارت "شلوغی نکن"... "با صدای آرام بازی کن"
• دستور باید مثبت باشد.
  - مثال: به جای عبارت "خواهرت را نزن"... "خواهرت رو ببوس"
• دستورات به صورت امری باشد نه سوالی.
  - مثال: به جای عبارت "میشه در رو ببندی؟"... "در رو ببند"
• موقع دستور دادن تا حد چشمان کودک خم شوید تا نگاه کند یا او را صدا کنید تا به صورت شما نگاه کند بعد به او دستور دهید.
• دستور با لحن قاطعانه و خوب باشد ولی تهدید آمیز نباشد.
• دستور دادن باید در زمان مناسبی باشد.
  - مثلا کودک در حال تماشای کارتون یا در حال بازی با دوستانش است دستور دادن را به موقع دیگر موکول می‌کنیم.
• دستور دادن با دلیل و منطق باشد.
  - مثال : زود باش اتاقت را مرتب کن چون امشب مهمان داریم و از این خونه نامرتب عصبی میشم... امشب مهمان داریم و خونه نامرتبه و این منو عصبی می‌کنه پس لطفا هر چه سریعتر وسایلت را جمع کن.
• موقع دستور دادن می‌توان از راه‌های جایگزین استفاده کرد:
  - مثال: کودک روی دیوار نقاشی می‌کشد می‌گوییم "بیا روی کاغذ نقاشی بکش"
• در دستور دادن می‌توان پیامد رابه عنوان پاداش یا تنبیه مشخص کرد.
  - مثال: اگر تکالیفت را تا شام تمام کنی می‌توانی با من کیک بپزی و اگر تا آن موقع تمام نکنی امشب کارتون نمیبینی.

با وجود این ممکن است عده‌ای از والدین به علت شدید بودن بیش فعالی کودک و نیاز به درمان دارویی یا ابتلای همزمان کودک به سایر بیماری‌های روانپزشکی مثل بیماری‌های اضطرابی یا اوتیسم یا ناتوانی ذهنی قادر به ارتباط مناسب با کودک و اجرای دستورات نباشند که در این موارد توصیه می‌شود والدین از یک روانپزشک خبره و با تجربه کمک بگیرند. بی‌شک تربیت صحیح فرزند آمادگی و آرامش روانی را برای کودک و والد رقم خواهد زد.

دکتر سینا دژم پور
روانپزشک، رواندرمانگر