بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا) چیست؟ از علائم تا درمان

آیا تا به حال نگران وزن و شکل بدن خود بوده‌اید؟ آیا می‌دانید که این نگرانی‌ها می‌تواند به یک اختلال جدی خوردن به نام بی‌اشتهایی عصبی تبدیل شود؟ در این مقاله، به بررسی دقیق بی‌اشتهایی عصبی، علائم، علل و راه‌های درمان آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا درک عمیق‌تری از این اختلال پیچیده و تأثیر آن بر زندگی افراد مبتلا به دست آورید. اگر بعد از خواندن مقاله احساس کردید که دچار بی اشتهایی عصبی هستید و نیاز به راهنمایی دارید می‌توانید از بهترین روانشناسان آنلاین سایت ایزو ویزیت مشاوره آنلاین درمان بی اشتهایی عصبی دریافت کنید. 

ویزیت آنلاین با روانشناس

دریافت مشاوره

بی‌اشتهایی عصبی چیست؟

بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa) یک اختلال خوردن جدی است که با ترس شدید از افزایش وزن و تصویر بدنی مختل شده مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال، علی‌رغم داشتن وزن کم، خود را چاق می‌پندارند و از غذا خوردن اجتناب می‌کنند. این اختلال معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و می‌تواند عواقب جدی برای سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. 

بی‌اشتهایی عصبی فراتر از یک رژیم غذایی ساده است. این یک وضعیت پزشکی پیچیده است که می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. افراد مبتلا به این اختلال، به طور وسواسی کالری‌ها را می‌شمارند، وعده‌های غذایی را حذف می‌کنند و ممکن است به طور افراطی ورزش کنند تا وزن خود را کاهش دهند.

مهم ترین علائم و نشانه‌های بی‌اشتهایی عصبی

• کاهش وزن شدید و غیرطبیعی
• ترس شدید از افزایش وزن، حتی با وجود کم‌وزنی
• تصویر بدنی مختل شده (احساس چاقی علی‌رغم لاغری شدید)
• محدودیت شدید در مصرف غذا
• انکار جدی بودن کم‌وزنی
• اختلال در عادات ماهانه در زنان
• ریزش مو و خشکی پوست
• احساس سرما مداوم
• ضعف عضلانی و خستگی
• مشکلات گوارشی مانند یبوست

علل و عوامل خطر بی‌اشتهایی عصبی

بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال پیچیده است که از تعامل عوامل مختلف ناشی می‌شود:

عوامل ژنتیکی

تحقیقات نشان می‌دهد که ژن‌ها می‌توانند فرد را مستعد ابتلا به اختلالات خوردن کنند. افرادی که خویشاوندان درجه اول آنها مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی هستند، احتمال بیشتری دارد که به این اختلال مبتلا شوند.

عوامل بیولوژیکی

عدم تعادل در برخی مواد شیمیایی مغز، مانند سروتونین، می‌تواند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد.

پیشنهاد خواندن

---

اختلالات خوردن

اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD): علائم و درمان

عوامل روانشناختی

1. کمال‌گرایی افراطی
2. اعتماد به نفس پایین
3. اختلالات اضطرابی یا افسردگی
4. مشکلات در مدیریت استرس و هیجانات

عوامل محیطی و اجتماعی

• فشار فرهنگی برای لاغری
• تجربیات آسیب‌زا مانند سوء استفاده یا از دست دادن عزیزان
• محیط خانوادگی با تأکید زیاد بر ظاهر و وزن
• فشار همسالان و قلدری مرتبط با وزن

تغییرات دوران بلوغ

تغییرات هورمونی و جسمی در این دوران می‌تواند باعث افزایش آسیب‌پذیری نسبت به اختلالات خوردن شود.

شغل یا ورزش‌های خاص

برخی مشاغل یا ورزش‌ها که بر وزن و ظاهر تأکید دارند (مانند مدلینگ یا ژیمناستیک) می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.

درک این عوامل می‌تواند به پیشگیری و درمان مؤثرتر کمک کند. مهم است بدانیم که بی‌اشتهایی عصبی نتیجه یک انتخاب ساده نیست، بلکه ترکیبی پیچیده از عوامل مختلف است.

تشخیص بی‌اشتهایی عصبی

تشخیص بی‌اشتهایی عصبی همانند دیگر اختلالات خوردن معمولاً توسط متخصصان سلامت روان یا پزشکان با تجربه در زمینه اختلالات خوردن انجام می‌شود. فرآیند تشخیص شامل موارد زیر است:

• ارزیابی جامع پزشکی: شامل بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات خون برای بررسی وضعیت سلامت عمومی.
• ارزیابی روانشناختی: مصاحبه‌های بالینی برای بررسی افکار، احساسات و رفتارهای مرتبط با غذا و تصویر بدنی.
• استفاده از معیارهای تشخیصی: پزشکان از معیارهای DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) برای تشخیص بی‌اشتهایی عصبی استفاده می‌کنند.
• بررسی الگوهای خوردن: ثبت دقیق رژیم غذایی و رفتارهای مرتبط با غذا.
• ارزیابی وزن و BMI: بررسی وزن فعلی و تاریخچه تغییرات وزن.

درمان بی‌اشتهایی عصبی

درمان بی‌اشتهایی عصبی معمولاً چند وجهی است و نیاز به همکاری تیمی از متخصصان مختلف دارد. هدف اصلی درمان، بازگرداندن وزن سالم، بهبود عادات غذایی و مقابله با افکار و رفتارهای ناسالم مرتبط با غذا و تصویر بدنی است. روش‌های درمانی شامل:

روان درمانی

درمان شناختی-رفتاری (CBT): کمک به شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری ناسالم.

درمان بین فردی (IPT): تمرکز بر بهبود روابط و مهارت‌های ارتباطی.

درمان مبتنی بر خانواده: مخصوصاً برای نوجوانان مبتلا، با درگیر کردن خانواده در فرآیند درمان.

مداخلات تغذیه‌ای

کار با متخصص تغذیه برای تدوین برنامه غذایی متعادل و سالم.

آموزش در مورد نیازهای تغذیه‌ای بدن و اهمیت تغذیه مناسب.

دارو درمانی

استفاده از داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب در صورت نیاز.

داروهای تقویت کننده اشتها در برخی موارد.

بستری شدن یا درمان روزانه

در موارد شدید که سلامت جسمی فرد در خطر جدی است.

برای نظارت دقیق بر وضعیت تغذیه و سلامت جسمی.

گروه درمانی

شرکت در جلسات گروهی با افراد مبتلا به اختلالات خوردن برای حمایت متقابل و یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای.

آموزش روانی

ارائه اطلاعات در مورد بی‌اشتهایی عصبی، عوارض آن و اهمیت درمان به بیمار و خانواده.

پیشگیری از بی‌اشتهایی عصبی

اگرچه پیشگیری کامل از بی‌اشتهایی عصبی ممکن نیست، اما اقداماتی وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد:

• ترویج تصویر بدنی سالم: آموزش اهمیت پذیرش تنوع در اشکال و اندازه‌های بدن.
• آموزش تغذیه سالم: ارائه اطلاعات در مورد تغذیه متعادل و اهمیت آن برای سلامتی.
• افزایش آگاهی: اطلاع‌رسانی در مورد علائم هشدار دهنده اختلالات خوردن.
• تقویت عزت نفس: کمک به افراد برای ایجاد احساس ارزشمندی فراتر از ظاهر فیزیکی.
• مقابله با فشارهای اجتماعی: آموزش مهارت‌های مقابله با فشارهای رسانه‌ای و اجتماعی برای لاغری.
• حمایت خانوادگی: ایجاد محیط خانوادگی حمایتگر که بر سلامت و نه ظاهر تمرکز دارد.
• تشویق به فعالیت بدنی سالم: ترویج ورزش برای سلامتی و لذت، نه برای کنترل وزن.

کلام آخر

بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال پیچیده و جدی است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. درک این اختلال، شناخت علائم آن و آگاهی از روش‌های درمانی موجود، گام‌های مهمی در مسیر مقابله با این چالش هستند. به یاد داشته باشید که بهبودی از بی‌اشتهایی عصبی امکان‌پذیر است، اما نیازمند تلاش، صبر و حمایت است. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با علائم این اختلال مواجه هستید، تعلل نکنید. مراجعه به متخصصان سلامت روان و تغذیه می‌تواند نقطه شروعی برای یک زندگی سالم‌تر و شادتر باشد.