طرحواره درمانی چیست؟

تا به حال احساس کرده‌اید در زندگی‌تان در یک چرخه‌ی تکراری گیر افتاده‌اید؟ یا اینکه با وجود تلاش‌هایتان، نمی‌توانید به اهداف خود برسید و روابطتان همواره با چالش‌هایی روبرو است؟ اگر چنین تجربه‌ای دارید، ممکن است ریشه‌ی مشکلات شما در طرحواره‌هایتان نهفته باشد. طرحواره‌ها الگوهای عمیق و ثابتی از تفکر، احساس و رفتار هستند که در دوران کودکی شکل می‌گیرند و بر نحوه‌ی تعامل ما با دنیای اطرافمان تأثیر می‌گذارند. این الگوها می‌توانند مثبت یا منفی باشند. طرحواره‌های مثبت به ما کمک می‌کنند تا احساس امنیت و ثبات داشته باشیم و به اهدافمان برسیم. اما طرحواره‌های منفی می‌توانند محدودکننده باشند و منجر به مشکلات عاطفی و رفتاری شوند. در این مقاله، به بررسی طرحواره درمانی، رویکردی جامع در درمانگری، می‌پردازیم. طرحواره درمانی به شما کمک می‌کند تا طرحواره‌های ناسازگار خود را شناسایی کرده و آن‌ها را تغییر دهید تا بتوانید زندگی شادتر و رضایت‌بخش‌تری داشته باشید.

ویزیت آنلاین با روانشناس

دریافت مشاوره

انواع طرحواره‌ ها

«چند نوع طرحواره داریم؟»، طرحواره‌ها به دو دسته‌ی کلی تناسبی و ناسازگار تقسیم می‌شوند. طرحواره‌های تناسبی الگوهای سالم و کارآمد تفکر، احساس و رفتار هستند که به ما کمک می‌کنند تا با چالش‌های زندگی به طور مؤثر برخورد کنیم. این طرحواره‌ها شامل موارد زیر هستند:

• اعتماد به نفس: باور به توانایی‌های خود برای رسیدن به اهداف
• استقلال: توانایی مراقبت از خود و اتخاذ تصمیمات مستقل
• رابطه صمیمی: توانایی ایجاد و حفظ روابط سالم و عمیق
• کفایت: باور به اینکه به اندازه کافی خوب و ارزشمند هستید
• مهارت حل مسئله: توانایی شناسایی و حل مشکلات به طور مؤثر

طرحواره‌های ناسازگار

طرحواره ناسازگار الگوهای غیرقابل انعطاف و مخرب تفکر، احساس و رفتار هستند که می‌توانند منجر به مشکلات عاطفی و رفتاری شوند. این طرحواره‌ها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

1. طرحواره‌های مربوط به طرد و جدایی

• رهاشدگی-ترک: ترس از رها شدن و طرد شدن توسط افراد مهم زندگی
• محرومیت هیجانی: احساس محرومیت از عشق، توجه و حمایت عاطفی
• بی‌اعتمادی-سوءاستفاده: ترس از اینکه دیگران به شما آسیب برسانند یا از شما سوءاستفاده کنند.

2. طرحواره‌های مربوط به خودمختاری و عملکرد مختل

پیشنهاد خواندن

---

عزت نفس و راه‌های تقویت آن

اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD): علائم و درمان

• وابستگی: نیاز شدید به مراقبت و حمایت از سوی دیگران
• آسیب‌پذیری: ترس از آسیب‌پذیری و ناتوانی در مراقبت از خود
• بی‌کفایتی: باور به اینکه به اندازه کافی خوب، باهوش یا توانمند نیستید.
• شکست: باور به اینکه در هر کاری که شروع می‌کنید، شکست خواهید خورد.

3. طرحواره‌های مربوط به مرزهای مختل

• استحقاق و بزرگ‌منشی: باور به اینکه از دیگران برتر هستید و سزاوار رفتار ویژه هستید.
• خویشتن‌داری ناکافی: ناتوانی در کنترل تکانه‌ها و احساسات

4. طرحواره‌های مربوط به هدایت شدن توسط دیگران

• اطاعت: نیاز شدید به اطاعت از دستورات و خواسته‌های دیگران
• ایثار: اولویت دادن به نیازهای دیگران به جای نیازهای خود
• تاییدطلبی: نیاز شدید به جلب توجه و تایید دیگران

5. طرحواره‌های مربوط به هوشیاری افراطی و بازداری

• منفی‌گرایی و بدبینی: تمرکز بر جنبه‌های منفی زندگی و انتظار بدترین اتفاقات
• بازداری هیجانی: دشواری در ابراز احساسات و نیازها
• معیارهای سرسختانه: داشتن استانداردهای غیرقابل دسترسی برای خود و دیگران
• تنبیه: باور به اینکه سزاوار مجازات و تنبیه هستید.

کاربرد طرحواره درمانی

در طرحواره درمانی، به افراد کمک می‌شود تا طرحواره‌های ناسازگار خود را شناسایی کرده و آن‌ها را با طرحواره‌های سالم و تناسبی جایگزین کنند. این امر از طریق مختلفی از جمله روان‌درمانی، گروه درمانی و کاربرگ‌های آموزشی انجام می‌شود. اگر فکر می‌کنید که ممکن است از طرحواره‌های ناسازگار رنج ببرید، صحبت با یکی از بهترین روانشناسان می‌تواند به شما در یافتن کمک و درمان مناسب کمک کند.

طرحواره درمانی چه کمکی به ما می‌کند؟

طرحواره درمانی می‌تواند به ما در زمینه‌های مختلف زندگی کمک کند، از جمله:

1. بهبود سلامت روان: طرحواره درمانی می‌تواند به کاهش علائم اختلالات مختلف سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب، وسواس فکری-عملی و اختلال شخصیت کمک کند.
2. افزایش عزت نفس: با کمک طرحواره درمانی، می‌توانیم باور خود به خودمان را افزایش دهیم و احساس ارزشمندی بیشتری داشته باشیم.
3. ارتباطات بهتر: طرحواره درمانی به ما کمک می‌کند تا الگوهای ناسالم ارتباطی را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهیم. این امر می‌تواند منجر به ارتباطات قوی‌تر و سالم‌تر با دیگران شود.
4. غلبه بر چالش‌ها: طرحواره درمانی به ما ابزارهایی را ارائه می‌دهد تا بتوانیم با چالش‌های زندگی به طور مؤثر برخورد کنیم و از موانع عبور کنیم.
5. رسیدن به اهداف: با کمک طرحواره درمانی، می‌توانیم الگوهای رفتاری که ما را از رسیدن به اهدافمان باز می‌دارند، شناسایی کرده و آن‌ها را تغییر دهیم.
6. افزایش رضایت از زندگی: در نهایت، طرحواره درمانی می‌تواند به ما کمک کند تا از زندگی خود رضایت بیشتری داشته باشیم و احساس خوشبختی بیشتری را تجربه کنیم.

در اینجا به چند نمونه از فواید خاص طرحواره درمانی اشاره می‌کنیم:

• برای فردی که در روابط خود با مشکل ترس از رها شدن دارد، طرحواره درمانی می‌تواند به او کمک کند تا این ترس را ریشه‌یابی کند و با آن مقابله کند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد روابط سالم‌تر و پایدارتر شود.
• برای فردی که از اختلال اضطراب رنج می‌برد، طرحواره درمانی می‌تواند به او کمک کند تا مهارت‌های مقابله‌ای را برای مدیریت اضطراب خود یاد بگیرد. این امر می‌تواند منجر به کاهش علائم اضطراب و بهبود کیفیت زندگی شود.
• برای فردی که اعتماد به نفس پایینی دارد، طرحواره درمانی می‌تواند به او کمک کند تا نقاط قوت خود را شناسایی کرده و باور خود به خود را افزایش دهد. این امر می‌تواند منجر به افزایش عزت نفس و توانمندسازی فرد شود.

کلام آخر

اگر به دنبال راهی برای بهبود سلامت روان، افزایش عزت نفس، ارتباطات بهتر و رسیدن به اهدافتان هستید، طرحواره درمانی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. طرحواره درمانی یک فرآیند درمانی است که باید توسط یک متخصص آموزش دیده انجام شود. اگر به دنبال یافتن یک درمانگر طرحواره هستید، می‌توانید از روانشناسان و روانپزشکان آنلاین سایت ایزو ویزیت مشاوره آنلاین دریافت کنید.