مشاوره آنلاین گوارش و کبد

دستگاه گوارش چیست؟ 

دستگاه گوارش یکی از دستگاه‌های فعال در بدن انسان و بعضی از جانداران است و از 4 بخش کلی بلع، گوارش مکانیکی و شیمیایی، جذب و دفع تشکیل شده است. دستگاه گوارش انسان که از دهان تا مقعد ادامه دارد، از لوله و غدد گوارشی تشکیل می‌شود و حدود 7 متر طول دارد. غدد گوارشی شامل غده‌های بزاقی، غده‌های دیواره معده و روده، پانکراس یا لوزالمعده و همچنین کبد است. لوله گوارشی نیز شامل دهان، حلق، مری، معده، روده باریک، روده بزرگ و راست روده می‌باشد.

هر چیزی که وارد معده می‌شود، با آنزیم‌های درون معده مخلوط می‌گردد تا به اجزای ساده‌تری تبدیل شود. سپس این مخلوط که کمیوس نامیده می‌شود، از معده خارج شده و به روده‌ها می‌رود تا از آن‌جا، مواد غذایی تجزیه شده، جذب جریان خون شوند.

مواد غذایی تجزیه شده، از طریق جریان خون در سیاهرگ باب کبدی، ابتدا به کبد جریان یافته تا در آنجا، برخی مواد در کبد ذخیره شوند و سپس برای مصرف، در اختیار سلول‌های بدن قرار گیرند و اجزایی که جذب نمی‌شوند، از طریق مدفوع از بدن دفع می‌گردند.

بیماری‌های شایع دستگاه گوارش

اختلالات و مشکلات گوارشی به آن دسته از بیماری‌هایی گفته می‌شود که بر قسمت‌هایی از بدن از جمله دستگاه گوارش، مری تا راست روده، اندام‌های گوارشی کمک کننده پانکراس، کیسه  صفرا و کبد، اثر می‌گذارند. بیماری‌های گوارشی طیف وسیعی از عارضه‌های گوارشی مانند یبوست، سندروم روده تحریک پذیر، سلیاک، التهاب روده و... را شامل می‌شوند. در ادامه، به توضیح برخی از بیماری‌های گوارشی می‌پردازیم.

یبوست مزمن

یبوست مزمن، یکی از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش است که به معنی مشکل در دفع مدفوع می‌باشد. این امر، اغلب در مواقعی اتفاق می‌افتد که روده بزرگ نتواند مدفوع را از طریق لوله‌های دستگاه گوارش، عبور یا حرکت دهد. هنگام ابتلا به این عارضه، فرد ممکن است درد شکم، نفخ و هم چنین خروج گاز کمتر و همراه با درد داشته باشد.

رژیم غذایی پر فیبر، آب، ورزش و پیاده روی، باعث جلوگیری از یبوست می‌شود. در موارد جدی‌تر، داروها نیز می‌توانند نقش موثری در بهبود وضعیت بدن فرد بیمار داشته باشند. 

پیشنهاد مطالعه مقاله:

درمان یبوست در بزرگسالان

عدم تحمل غذا

عدم تحمل غذایی، زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم گوارشی فرد نتواند غذاهای خاصی را تحمل یا هضم کند. علائم عدم تحمل غذا شامل موارد زیر است:

• نفخ یا گرفتگی عضلات شکم
• اسهال
• سر درد
• سوزش سر دل
• گاز معده
• استفراغ

بیماری سلیاک، یکی از انواع بیماری‌های عدم تحمل غذایی است و سبب بروز اختلال در ایمنی بدن می شود. افراد مبتلا به سلیاک، باید رژیم غذایی بدون گلوتن را دنبال کنند تا علائم این بیماری را به حداقل برسانند.

سوزش معده یا سوزش سر دل

این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که اسیدهای معده به مری برگردند که باعث درد سینه و احساس سوزش می‌شود. اگر سوزش معده مکرر باشد، ممکن است فرد دچار ریفلاکس معده شده باشد که این امر می‌تواند به مرور به مری آسیب برساند. 

علائم سوزش معده عبارتند از:

• ناراحتی قفسه سینه
• سرفه خشک
• طعم ترش در دهان
• گلو درد
• مشکل در بلعیدن

پیشنهاد مطالعه مقاله:

درمان رفلاکس معده

برای کنترل این مشکل، ممکن است فرد به دارو نیاز داشته باشد؛ زیرا مری آسیب دیده می‌تواند بلع را دچار مشکل کرده و بقیه دستگاه گوارش را هم مختل کند.

بیماری التهابی روده

بیماری التهابی روده، نوعی تورم مزمن است.

2 نوع بیماری التهابی روده وجود دارد:

• بیماری کرون:
  - عارضه کرون، کل دستگاه گوارش از جمله روده کوچک و بزرگ را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• کولیت اولسراتیو:
  - این عارضه، فقط روده بزرگ را درگیر می‌کند.

از نشانه‌های بارز بیماری التهابی روده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شکم
• اسهال
• خستگی
• عرق شبانه
• دفع ناقص مدفوع
• کاهش اشتها
• کاهش وزن

تشخیص و درمان به موقع عارضه التهابی روده، بسیار مهم است؛ زیرا با انجام این کار نه تنها فرد احساس راحتی می‌کند، بلکه درمان زود هنگام نیز از آسیب به دستگاه گوارش، جلوگیری می‌کند.

اسهال

اسهال به مدفوع شل، آبکی و یا دفع مکرر و خارج از حالت عادی، گفته می‌شود. خوشبختانه اسهال معمولا کوتاه مدت است که بیش از چند روز طول نمی‌کشد اما هنگامی که اسهال هفته‌ها طول می‌کشد، معمولا نشان می‌دهد که مشکل دیگری نیز در این اتفاق دخیل است. ممکن است فرد دچار سندروم روده تحریک پذیر یا یک اختلال جدی‌تر مانند عفونت مداوم و بیماری التهابی روده شده باشد.

سندروم روده تحریک پذیر(IBS)

سندروم روده تحریک پذیر، نوعی اختلال در عملکرد روده است که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات روده‌ای، بدون هر گونه علت ارگانیک دیگری، مشخص می‌شود.

کبد چیست و چه وظایفی دارد؟

کبد بزرگ‌ترین غده در بدن است که مهم ترین وظیفه آن، کنترل سوخت و ساز بدن می‌باشد.
کبد عضوی است که به سم زدایی متابولیت‌های مختلف پرداخته و پروتئین‌ها و مواد بیوشیمیایی لازم جهت گوارش و رشد را تولید می‌نماید.

کبد در یک چهارم سمت راست بالایی شکم و زیر پرده دیافراگم واقع شده است. کبد یکی از اعضای گوارشی مهم است که مایع صفرا را تولید می‌کند.

مهم‌ترین وظایف کبد عبارتند از:

• کنترل بیش از 500 فعالیت بیولوژیک در بدن
• تصفیه بیش از 1 لیتر خون در بدن در هر دقیقه
• سم زدایی بدن
• حفظ تعادل هورمون‌ها
• کنترل متابولیسم چربی، کربوهیدرات و پروتئین
• تبدیل گلیکوژن به گلوکز
• ذخیره ویتامین‌ها و املاح معدنی در بدن

تمامی این موارد، بر عملکرد ارگان‌های دیگر بدن تاثیر می‌گذارند. به جرات می‌توان گفت ابتلا به انواع بیماری‌های کبدی، سلامت بدن را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. در ادامه، به توضیح برخی از این بیماری‌ها می‌پردازیم.

سیروز کبدی

این بیماری یکی از حادترین بیماری‌های کبدی است و مشکلات فراوانی را برای سلامتی فرد به وجود می آورد. سیروز کبدی معمولا در اثر مصرف بیش از اندازه الکل رخ می‌دهد. مصرف الکل باعث تجمع چربی در سلول‌های کبدی می‌شود و همین امر، فعالیت کبد را مختل می‌کند. علائم ابتلا به این بیماری، به شرح زیر هستند:

• بالا رفتن فشار خون
• تورم پا و شکم
• بزرگ شدن طحال
• خونریزی معده
• واریس
• ابتلا به بیماری‌های عفونی
• سوءتغذیه  شدید

هپاتیت

بیماری هپاتیت در اثر خوردن یا نوشیدن آب و غذایی که با مدفوع فرد آلوده در تماس بوده است، انتقال پیدا می‌کند. در این بیماری، کبد ملتهب می‌شود و عفونت به وجود می‌آید. علائم این بیماری، زردی چشم، تهوع و درد در ناحیه شکم هستند. با توجه به این که این علائم با علائم بسیاری از بیماری‌ها مشترک هستند، برای تشخیص این بیماری، باید از فرد، آزمایش خون گرفته شود.

بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب نیز یکی از شایع ترین بیماری های کبدی است.اصطلاح کبد چرب برای پوشش طیف گسترده ای از بیماری‌های کبدی به کار می رود. علائم این بیماری به شرح زیر است:

• تورم شکمی
• عروق خونی بزرگ شده زیر سطح پوست
• بزرگ شدن طحال
• قرمزی کف دست
• زردی پوست
• زردی چشم

در بیماری کبد چرب، سلول های چربی سبب التهاب بافت های کبدی می‌شوند و همین امر باعث بروز تغییرات بیو شیمیایی در بدن می‌گردد و در نتیجه، مشکلات زیادی در بدن به وجود می آید. در این بیماری، اگر فیبرهای کبدی ملتهب شوند، خطر بروز بیماری‌های سیروز کبدی بالا می رود که بیماری بسیار خطرناکی است. 

پیشنهاد مطالعه مقاله:

کبد چرب؛ علائم و درمان

کبد از دیدگاه ابوعلی سینا

کبد چرب دوران بارداری

کبد چرب بارداری، یک اختلال بسیار نادر است. این بیماری در بارداری‌های دو قلویی و در جنین های پسر، بیشتر از دختر رخ می‌دهد. علائم این بیماری عبارتند از:

• حالت تهوع و استفراغ
• درد در ناحیه شکم یا بالای شکم
• خستگی شدید و خواب آلودگی
• کاهش اشتها
• زردی چشم و پوست
• برای تشخیص این بیماری، باید به پزشک مراجعه کرد.

سرطان کبد

سرطان کبد یکی از سخت‌ترین بیماری‌های کبدی است. این بیماری به 
دو دسته تقسیم می شود:

•  سرطان اولیه
•  سرطان ثانویه

در سرطان اولیه، سلول‌های سرطانی درون کبد رشد می‌کنند اما در سرطان ثانویه، ارگان‌های دیگر بدن مانند پستان، غدد لنفاوی و معده، درگیر سلول‌های سرطانی می‌شوند و این سلول‌ها از طریق خون، وارد کبد می‌شوند.

آبسه کبدی

آبسه کبدی یکی از بیماری‌های کبدی است که در آن عفونت از طریق مجرای صفرا، وارد کبد می شود. این بیماری به 3 دسته تقسیم می شود:

• آبسه ی پیوژنیک کبد
• آبسه ی آمیبی کبد
• آبسه ی قارچی کبد

این بیماری به صورت یک کیسه ی پر از عفونت، بخشی از فضای کبد را اشغال می‌کند و به بافت‌های اطراف کبد، فشار وارد می‌کند.
بیماری‌های کبدی هم چون سیروز کبدی و یا مسائلی مانند ضعف سیستم ایمنی بدن، پاره شدن آپاندیس، ابتلا به عفونت، کهولت سن، سرطان لوزالمعده و ضربه به کبد، سبب بروز این بیماری می‌شوند.
پزشک برای درمان این بیماری، آنتی بیوتیک تجویز می‌کند اما اگر بیماری در مراحل پیشرفته باشد، جراحی لازم است.

دلایل ابتلا به بیماری‌های گوارشی و کبدی

• سبک زندگی نادرست
• تغذیه نا سالم
• عوارض جانبی داروها
• مسافرت و تغییر محل زندگی
• استرس و فشارهای روحی
• جراحی‌های دستگاه گوارش
• باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها

درمان مشکلات گوارشی و کبدی

برای درمان بیماری‌های گوارشی و کبدی، بهتر است فرد به پزشک متخصص مراجعه کند. 
با پیشرفت تکنولوژی، یک متخصص برای تشخیص بیماری‌های گوارشی، راه‌های مختلفی را پیش رو دارد و می‌تواند با انجام آزمایش‌های مختلف مانند آندوسکوپی، کونولوسکوپی و... بیماری و محل دقیق آسیب را بررسی کند.
از جمله این راه‌ها می توان به آندوسکوپی اشاره کرد. با وارد کردن لوله های آندوسکوپ از طریق دهان یا مقعد، بافت های مختلف دستگاه گوارش مشاهده شده و بیماری تشخیص داده می شود. 
در صورتی که افراد با دیدن علائم مختلف در دستگاه های نام برده شده، زودتر به متخصص گوارش مراجعه کنند، می‌توانند درمان را سریع تر آغاز کرده و محدودیت‌های به وجود آمده در درمان برای پزشک، کمتر خواهد شد.
شما با مراجعه به سایت ایزوویزیت، می‌توانید برای تمامی بیماری‌های گوارشی و کبدی، با پزشکان متخصص، مشاوره بگیرید.