سندروم پای بی‌قرار

 سندرم پای بی‌قرار یا آر ال اس (Syndrome Leg Restless یا RLS) اختلالی درازمدت است که باعث می‌شود فرد احساس کند باید پایش را تکان دهد.

فرد مبتلا دچار احساس ناخوشایند در پاها می‌شود و آن را به صورت احساس گزگز، مورمور، سوزش، درد و کشش یا حرکت حشرات روی پوست توصیف می‌کند و بیمار برای کاهش حس ناچار است پای خود را تکان دهد یا بکشد. این احساس ناخوشایند معمولاً در نرمه ساق پا اتفاق می‌افتد اما میتواند در هر جای اندام تحتانی از مچ پا گرفته تا ران احساس شود.

این احساس معمولاً وقتی رخ می‌دهد که بیمار دراز می‌کشد، یا برای مدت طولانی می‌نشیند. از آنجا که این سندروم معمولا پا را هنگام خواب تحت تاثیر قرار می‌دهد، نوعی از اختلالات خواب به شمار می‌آید.

سندرم پای بی‌قرار در هر سنی میتواند شروع شود و با گذر زمان شدت بیماری افزایش می‌یابد.

در این مقاله می‌خواهیم به بیان علایم، دلایل، درمان و تغییرات سبک زندگی که میتواند بر سندرم پای بی‌قرار تاثیر داشته‌باشد، بپردازیم.

علائم بیماری پای بی‌قرار

علائم این بیماری نوعی اختلال حرکتی و اختلال خواب است. افراد دچار این بیماری بسختی می‌توانند مشکل حسی مبهم در عمق پاهای خود را توصیف کنند. این بیماران نیاز مبرمی به حرکت دادن پاهایشان دارند. احساس کشیدگی، سوزش، گزگز، احساس کاذب حرکت مایع یا حرکت مورچه در ساق پاها مواردی هستند که بیماران ذکر می‌کنند.

اکثر بیماران نمی‌توانند به خواب روند یا مکررا از خواب بیدار می‌شوند. علائم با حرکت دادن پاها بهتر می‌شوند و موقع استراحت بدتر می‌شوند. همچنین اوج علائم عصرها و شبهاست. گاهی همراه این بیماری، پرش در پاها بلافاصله پس از بخواب رفتن یا در طی خواب رخ می‌دهد (نام این پرش‌ها ”حرکات دوره‌ای اندام در خواب“ است).

دلایل ابتلا به سندرم پای بی‌قرار

در اکثر موارد، پزشکان دلیلی برای بیماری سندرم پای بی‌قرار نمی‌یابند. هرچند آنها اعتقاد به تاثیر نقش ژن‌ها و عامل وراثتی در این بیماری دارند (تقریبا ۵۰ درصد افراد مبتلا به بیماری سابقه خانوادگی دارند). سایر عوامل تاثیر‌گذار بغیر از ژن و وراثت شامل: بیماری‌های مزمن بعضی از بیماری‌های مزمن و خاص همچون کمبود آهن، بیماری پارکینسون، نارسایی کلیه، دیابت و نوروپاتی محیطی معمولا با سندرم پای بی‌قرار مرتبط هستند.

درمان این بیماری‌ها معمولا باعث درمان سندرم پای بی‌قرار هم می‌شود. داروها بعضی از انواع داروها همچون داروهای ضدتهوع، داروهای آنتی‌سایکوتیک، داروهای ضدافسردگی و داروهای درمان سرماخوردگی و یا آلرژی که شامل آرام‌بخش آنتی‌هیستامین هستند، میتوانند بیماری را شدیدتر نمایند.

بارداری بعضی از خانم‌ها در دوران بارداری بخصوص سه ماه آخر بارداری دچار سندرم پای بی‌قرار می‌شوند. بیماری معمولا ۱ ماه بعد از زایمان برطرف می شوند.

سایر عواملی که میتواند باعث ابتلا به سندرم پای بی قرار شود شامل:

• مصرف الکل و بی‌خوابی است.
  - بهبود خواب و ترک مصرف الکل میتواند به بهبود بیماری کمک نماید.

درمان سندرم پای بی‌قرار چگونه است؟

بعضی برای درمان سندرم پای بی‌قرار باید سایر بیماری‌های مرتبط همچون کمبود آهن یا نوروپاتی محیطی را باید درمان نمود. درمان کمبود آهن ممکن است با تجویز مکملهای آهن در ارتباط باشد. با اینحال دقت نمایید که برای دریافت آهن باید قبل از آن سطح آهن خونتان را چک کرده و با تجویز پزشک اقدام به دریافت دارو نمایید.

اگر سندرم پای بی‌قرار در شما با هیچ بیماری دیگری مرتبط نباشد، برای درمان آن میبایست بر تغییرات سبک زندگی و یا درمان دارویی تمرکز نمایید. درمان دارویی فقط با دستور پزشک مجاز بوده و بدون مراجعه به پزشک ممکن نیست. درمان سندرم پای بی‌قرار با تغییرات سبک زندگی تغییرات ساده سبک زندگی میتوانند نقش مهمی در آرام کردن بیماری به‌همراه دارند.

جهت مشاوره آنلاین پزشکی پیرامون این مشکل، میتوانید در سرویس مشاوره آنلاین با بهترین دکتر و متخصص در زمینه اصلاح مزاج مشورت داشته باشید.

نکاتی که در ادامه بیان می‌کنیم میتوانند کمک بزرگی برای شما باشند:

• حمام و ماساژ:
  - حمام آب گرم و ماساژ پاها میتواند کمک بزرگی برای آرام کردن پاهای شما باشد.
  - کمپرس آب گرم و یا آب سرد: استفاده از کمپرس های آب گرم و سرد مفید بوده، بسته به اینکه کدام بیشتر بر شما تاثیر می‌گذارد از کمپرس سرد یا گرم استفاده نمایید.
• استفاده از تکنیک‌های آرام کننده:
  - تکنیک‌های آرام‌کننده (relaxation) همچون یوگا و مدیتیشن بخصوص قبل از خواب ممکن است بتواند به شما کمک نماید.
• برنامه ریزی مناسب برای خواب:
  - خستگی میتواند باعث بدتر شدن شدت سندرم پای بی‌قرار شود، پس حفظ بهداشت خواب بسیار مهم می‌باشد.
• دریافت خواب مناسب:
  - همچنین برنامه ریزی مناسب برای خواب و محیط آرام بخش خواب میتواند به شما کمک نماید.
• ورزش و تمرنیات بدنی:
  - ورزش و تمرین معتدل و آرام میتواند باعث بهبود سندرم پای بی‌قرار شود.
  - اما فشار زاد هنگام ورزش بخصوص بر پاها میتواند اثر معکوس داشته باشند.
• اجتناب از مصرف کافئین:
  - بعضی اوقات کاهش مصرف کافئین و یا قطع آن میتواند شدت بیماری را کاهش دهد.
  - برای آزمایش این موضوع برخود میتوانید چند هفته مصرف خوراکی‌های حاوی کافئین میتواند به شما کمک نماید.
• عدم مصرف سیگار و الکل:
  - هردو سیگار و الکل میتوانند شدت بیماری را افزایش دهند.
  - ترک سیگارو الکل ممکن است بتواند به شما در بهبود بیماری کمک نماید.
• چک کردن داروهای مصرفی:
  - برخی داروهای سرماخوردگی و آلرژی، علائم سندرم را بدتر می‌کنند، به خصوص برخی آنتی‌هیستامین‌ها (ضد حساسیت‌ها). برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تهوع نیز چنین مشکلی را ایجاد می‌کنند.
  - به پزشک، نام تمام داروها و مکمل‌های مصرفی خود را بگویید تا در صورت لزوم یک داروی دیگر برای شما تجویز کند که علائم سندرم پای بی‌قرار را ایجاد نکند.
• رژیم غذایی مناسب:
  - اجتناب از مصرف غذاهایی که در فرهنگ ما سردی شناخته می‌شوند، مانند : گوشت گوساله، ماهی، دوغ، ماست، خیار، گوجه فرنگی، بادمجان، قهوه، ترشی، سرکه، آبلیمو و...