تب دنگی؛ علائم، پیشگیری و درمان تب دنگی

بیماری تب دنگی، نوعی عفونت ویروسی است که علت اصلی بسیاری از بیماری‌های مزمن و مرگ، در اغلب کشور‌های آسیایی و آمریکای لاتین است. امروزه، افزایش موارد ابتلا به تب دنگی در ایران نیز مانند بسیاری از کشور‌های گرمسیری و حاشیه خلیج فارس، اهمیت و ضرورت دانش و آگاهی عمومی در مورد علائم و راه‌های درمان این بیماری را نیز بیشتر کرده است. ما نیز در این مطلب تلاش کردیم، تا شما را با علائم، روش‌های تشخیص و درمان بیماری تب دنگی آشنا کنیم.

بیماری تب دنگی چیست؟

همان طور که گفته شد، بیماری تب دنگی توسط ویروس دنگی و در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر شیوع پیدا کرده و توسط نیش حشرات آلوده به خصوص پشه آئدس، به انسان انتقال می‌یابد. این نوع پشه‌ها، اغلب در طول روز فعال بوده و با نیش زدن بدن فرد آلوده، ویروس را به فرد دیگری منتقل خواهند کرد. نام دیگر این بیماری تب استخوان شکن بوده، زیرا بیماری دردناک و ناتوان‌کننده‌ای می‌باشد. ویروس دنگی، به طور مستقیم بر روی سیستم ایمنی افراد تأثیرگذار بوده و با فعال‌سازی آن، موجب تولید سیتوکین‌های التهابی و در نهایت ایجاد عوارض مختلفی مانند تب، درد عضلانی، لرزش و علائم عصبی خواهد شد. علاوه بر این، ویروس دنگی موجب شکست خونریزی و آسیب رسیدن به رگ‌ها نیز شده که در نهایت، موجب بروز اختلال در کلکسیون پلاکت‌ها و کاهش تعداد آن‌ها در خون فرد خواهد شد. این امر، موجب خونریزی در دستگاه گوارش، دستگاه ادراری تناسلی و سایر ارگان‌ها نیز خواهد شد.

علائم تب دنگی

شیوع بیماری تب دنگی و ابتلای فرد به آن، همواره با علائم و نشانه‌هایی همراه بوده که اغلب، بین ۳ تا ۱۴ روز پس از عفونت در فرد رخ خواهند داد. برخی از این علائم، عبارتند از:

بروز تب ناگهانی

• درد‌های شدید عضلانی و مفصلی
• سر درد شدید
• احساس درد در پشت و چشم‌ها
• وجود خون در مدفوع
• استفراغ خونی
• کهیر
• بی قراری و رنگ پریدگی
• خون‌ریزی لثه
• بثورات پوستی
• خستگی

عوامل بروز تب دنگی

امروزه شیوع و گسترش تب دنگی در سراسر جهان، به عوامل مختلفی بستگی داشته که برخی از مهم‌ترین آن‌ها، شامل موارد زیر می‌باشند:

ویروس

عامل اصلی در شیوع و بروز تب دنگی، ویروس است که از طریق نیش پشه آئدس به انسان منتقل می‌شود. گزیدگی این حشره، علاوه بر بیماری تب دنگی، منجر به مشکلات دیگری برای افراد نیز شده که هر چند ابتلا به هر کدام از آن‌ها، کوتاهی نسبی در برابر همان عامل بیماری‌زا ایجاد خواهد کرد، با این حال فرد را در معرض ابتلا به مشکلات دیگری قرار خواهد داد. در این شرایط، در صورت انتقال ویروس، دوز بیماری تشدید شده و خطر مرگ نیز افزایش می‌یابد.

پیشنهاد خواندن

---

معرفی کرونای جدید؛ علائم کرونای JN.۱ چیست؟

شرایط محیطی

یکی دیگر از عوامل شیوع بیماری تب دنگی، شرایط محیطی و آب و هوایی است. در اغلب مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری، به دلیل وجود رطوبت فراوان و دمای بالا، زمینه برای تکثیر و فعالیت پشه‌ها فراهم شده و بارندگی های فصلی نیز موجب تخم‌ریزی پشه‌ها خواهند شد. تمامی این موارد، در کنار تغییرات اقلیمی و گسترش مناطق جغرافیایی، محیط را برای پشه‌های ناقل آماده‌سازی خواهند کرد.

حشرات

همان طور که می‌دانید، پشه آئدس، نقش اصلی و مهمی در انتقال بیماری تب دنگی داشته که اغلب، در مجاورت محل زندگی افراد قرار دارد. این پشه‌ها، در آب‌های راکد مانند ظروف آب، گلدان‌ها، لاستیک‌های فرسوده و غیره تخم‌گذاری کرده و با فعالیت در ساعات صبح و غروب، بیماری را انتقال می‌دهند.

مسافرت‌های داخلی یا خارجی

از دیگر عوامل مهم در ایجاد بیماری تب دنگی، جا به جایی‌ها و مسافرت‌های بین‌المللی بوده که موجب انتقال راحت‌تر این بیماری خواهد شد. در این شرایط، مسافران آلوده به ویروس تب دنگی، این ویروس را مانند ویروس کرونا، به مناطق دیگر انتقال داده و موجب شیوع بیماری در مناطق سالم خواهند شد.

سیستم ایمنی بدن

این عامل نیز نقش مهمی در شیوع بیماری تب دنگی داشته که اغلب در نوع بیماری و شدت آن مؤثر می‌باشد. به عبارت دیگر می‌توان گفت، شدت علائم در افرادی که برای اولین بار به ویروس تب دنگی مبتلا شده‌اند، خفیف تا متوسط بوده و در افرادی که قبلاً دچار این ویروس شده‌اند، شدت علائم شدید‌تر و در برخی موارد با مرگ همراه است. این امر، به دلیل پاسخ ایمنی متقاطع بدن به ویروس‌های مختلف تب دنگی است که موجب تشدید علائم و یا بروز خطر مرگ می‌شود.

نحوه تشخیص تب دنگی

به طور کلی، تشخیص این بیماری از طریق علائم، کمی دشوار و سخت بوده زیرا علائم آن، بسیار مشابه بیماری آنفلونزا می‌باشد. بر این اساس، پزشک ابتدا در مورد سابقه بیماری و احتمال مسافرت از فرد سؤال کرده و در صورت مسافرت رفتن فرد، به بررسی جزئیات و مناطق مختلفی که به آن سفر کرده می‌پردازد. در برخی موارد، از فرد آزمایش خون نیز گرفته شده تا ابتلا به ویروس تب دنگی در او تشخیص داده شود.

درمان تب دنگی

لازم است بدانید، در حال حاضر درمان خاصی برای بیماری تب دنگی وجود نداشته و تمامی روش‌های درمانی موجود، تنها برای تسکین درد بیمار تجویز خواهند شد. در اغلب موارد، پزشک استامینوفن را برای کنترل درد بیمار پیشنهاد کرده، زیرا مصرف سایر دارو‌های مسکن مانند ایبوپروفن، آسپرین و غیره در این شرایط، موجب افزایش خطر خونریزی شده و مناسب نمی‌باشد. در صورت ابتلای افراد به این بیماری، لازم است در بیمارستان بستری شوند تا علاوه بر تجویز دارو‌های مسکن مناسب، مایعات و الکترولیت داخل وریدی نیز برای آن‌ها تجویز گردد. علاوه بر این، فشار خون بیمار نیز به صورت مداوم بررسی شده و در صورت نیاز به انتقال خون برای جایگزینی خون از دست رفته، این کار نیز انجام خواهد شد. با این حال، برخی از درمان‌های خانگی برای بیماری تب دنگی نیز وجود داشته که انجام آن‌ها، در اغلب موارد مؤثر واقع شده است. برخی از این درمان‌ها، عبارتند از:

• مصرف مایعات فراوان مانند آب، آب میوه و سوپ برای پیشگیری از کم آبی بدن
• استراحت کامل برای بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض بیماری
• مصرف دارو‌های مسکن مانند استامینوفن
• استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تب
• رژیم غذایی سبک مانند سوپ مرغ و میوه برای حفظ انرژی

راه‌های پیشگیری از ابتلا به تب دنگی

یکی از بهترین راهکار‌ها برای پیشگیری از ابتلا به تب دنگی، جلوگیری از گزش توسط پشه‌های آلوده است که در اغلب مناطق گرمسیری یا مناطق هشدار، بسیار مؤثر می‌باشد. علاوه بر این، راهکار‌های دیگری نیز برای جلوگیری از ابتلا به بیماری تب دنگی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها، شامل موارد زیر می‌باشند:

• توصیه می‌شود همواره از محصولات از بین برنده پشه‌ها استفاده نمایید.
• از پیراهن‌های آستین بلند و شلوار‌های بلند در بیرون از منزل استفاده کنید.
• برای درب و پنجره‌ها از توری‌های مخصوص استفاده نمایید.
• مکان‌هایی که زمینه را برای تولید مثل پشه‌ها فراهم می‌کنند، مانند قوطی یا گلدان را از بین ببرید.
• از رفتن به مناطقی که احتمال گزش توسط پشه آئدس وجود دارد، خودداری کنید.
• از رفتن به مرداب‌ها و آب‌های راکد به دلیل وجود پشه آئدس، خودداری کنید.