دمودکس مایت ( انگل دمودکس Demodex )

دمودکس‌مایت چیست؟

دمودکس یک نوع انگل است. ریزش مو، نازکی مو، خارش، شوره، طاسی،‌ بعضی مشکلات پوستی و. . . میتوانند به خاطر دمودکس‌ها ایجاد شوند.

پوست ما انسان‌ها میزبان موجودات میکروسکوپی بسیاری است که دمودکس‌ها یکی از آنها هستند. دمودکس‌های انسانی از سال 1842 کشف شدند. آنها در بدن بسیاری از انسان ها وجود دارند. البته تا سال های اخیر عملکرد این انگل ها در بدن انسان مبهم بود.

دمودکس یک نوع انگل است. انگل‌ها موجوداتی هستند که در حال تغذیه از شیره مفید بدن میزبان هستند؛ مانند ویتامین‌ها، مواد مغذی و.. .

دمودکس‌ها 65 گونه هستند که دو مدل از آنها در انسان‌ها وجود دارند (دمودکس فولیکولوروم و دمودکس برویس). این موجودات انگلی از دسته عنکبوتیان و دارای دو جنسیت نر و ماده هستند. چهار جفت دست و پا دارند که در انتهای این دست و پاها چنگکی وجود دارد که با آنها خود را به پیاز مو قلاب می‌کنند. دمودکس‌ها در کنار پیاز‌مو و غدد چربی پوست زندگی می‌کنند. آنها در تمام طول عمر خودشان هرچه را که می‌خورند دفع نمی‌کنند و در درون بدنشان باقی می‌ماند. پس از مرگ و متلاشی شدن، محتویات شکمی آنها به همراه باکتری‌ها و عفونت‌هایی که در بدنشان وجود دارد، در سطح پوست و یا زیر پوست پخش می‌شوند.

دمودکس مایت‌ها چه مشکلاتی ایجاد می‌کنند؟

تا زمانی که تراکم مایت‌ها روی پوست و مو کم باشد، مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و جنبه بیماری ندارد؛ یعنی اگر مشکلی هم ایجاد کنند، بخاطر تراکم کمی که دارند، جدی نیست؛ هرچند که همین مقدار کم هم باید از بین برود. اما اگر تعداد مایت‌ها روی پوست و مو زیاد شود، باعث مشکلاتی از قبیل موارد زیر می شود: 

علایم ابتلا به دمودکس:

• تشدید بیماری‌های مختلفی از جمله روزاسه (التهاب و قرمزی در پوست صورت)
• بلفاریت (التهاب لبه پلک)
• درماتیت سبوره (پوسته‌های چرب در سر و صورت)
• ریزش مو
• نازکی مو
• خارش
• شوره
• طاسی
• آکنه‌های مقاوم به درمان
• عفونی شدن پوست
• چین و چروک
• به علاوه این انگل‌ها پوست را ضعیف کرده و می‌توانند آن را برای ایجاد بیماری‌های دیگر از جمله بیماری‌های میکروبی و قارچی و پیری زودرس مستعد کنند.

مایت‌ها به واسطه ترشح بیش از اندازه چربی توسط غدد چربی، تعدادشان زیاد می‌شود؛ چون از چربی پوست و مو تغذیه می‌کنند. پس اگر شما پوست و موی چربی دارید، احتمال اینکه جمعیت مایت‌ها روی سر و پوستتان بیشتر شود، زیاد است و ممکن است بخش مهمی از مشکلات پوستی و مویی شما مربوط به همین انگل‌ها باشد.

مایت‌ها شب‌ها به سطح پوست می‌آیند و جفت‌گیری می‌کنند و دوباره به عمق پوست می‌روند و تخم‌ریزی می کنند. بعد از حدود 1هفته تا 10روز، این لاروها به دمودکس‌های بالغ تبدیل می‌شوند و می‌توانند تولیدمثل کنند و اگر شرایط پوستی شما مساعد حال آنها باشد، خیلی زود جمعیتشان چندین برابر می‌شود. چون مایت‌ها روی پوست حرکت می کنند، باعث پخش شدن عفونت و گسترش آن می شوند و به راحتی مشکلات پوستی شما را تشدید می کنند.

دمودکس فولیکولوروم در اطراف فولیکول مو زندگی می کند و باعث می‌شود که هیچ گونه مواد مغذی به مو نرسد؛ چون مایت از این مواد مغذی تغذیه می‌کند. بدون درمان و کنترل مایت‌ها، استفاده از هرنوع ماسک تقویتی ممکن است یه جای تقویت مو، باعث افزایش تعداد مایت‌ها و حادتر شدن مشکلتان بشود.

روش‌های انتقال و ابتلا به دمودکس مایت

ما با این انگل متولد نمی‌شویم؛ بلکه از دیگران به ما منتقل می‌شود.

بنا به دلایل متعددی ازجمله سیستم ایمنی ضعیف بدن، جمعیت این مایت‌ها می تواند بطور چشمگیری افزایش پیدا کند. عوامل زیادی در کاهش قدرت سیستم ایمنی دخیل هستند ولی مهم‌ترین آنها استرس است.

• سردی مزاج هم با کاهش سیستم ایمنی بدن باعث افزایش این انگل‌ها بر روی پوست می‌شود.
• این انگل مسری است، بنابراین استفاده از وسایل شخصی دیگران نیز باعث انتقال مایت می‌شود.
  - مانند برس مو، حوله، لباس، لوازم آرایش و...
• اماکن عمومی مانند آرایشگاه، باشگاه و... هم باعث انتقال مایت می‌شوند.

راه‌های درمان دمودکس مایت

خوشبختانه امروزه استفاده از داروها و درمان‌هایی که اساس گیاهی دارند، می‌توانند تاثیر پایدارتری در حذف انگل‌ها و بهبود و درمان این بیماری‌ها داشته‌باشند.

در اینجا چند نمونه از روش‌های کنترل و درمان این بیماری را بررسی می‌کنیم:

• شستشوی بیش از حد، راه مناسبی برای خلاصی از شر انگل دمودکس نیست.
• همان‌طور که اشاره شد، ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن باعث تشدید این انگل‌ها می‌شود؛ پس در وهله اول برای درمان اساسی، باید سیستم ایمنی بدن را تقویت کنیم که مسلما این کار فقط از عهده پزشک حاذق برمی‌آید.
• علاوه بر مصرف داروها، شخص باید برخی از عادات روزانه خود را نیز اصلاح کند.
  - نوع رژیم غذایی هم در درمان این بیماری مهم است و بیمار باید سعی کند غذاهای ارگانیک، میوه‌ها و سبزی‌ها و گوشت سفید استفاده کند، استراحت مناسبی داشته باشد و به ورزش کردن و کاهش استرس هم اهمیت بدهد.
• در مرحله بعد باید به سراغ درمان های موضعی رفت.
• کنترل چربی پوست و مو (چون دمودکس مایت از چربی تغذیه می‌کند) از اهمیت بالایی برخوردار است.
• عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران.
• شستشوی مناسب و به موقع ملحفه‌ها و روبالشتی.
• زالو درمانی و حجامت نیز تاثیر بسزایی در درمان و کنترل این انگل دارند؛ زیرا باعث رفع انسداد و تخلیه عفونت می‌شوند که در نهایت بهبود جریان خون در ناحیه موردنظر را در پی دارند.
  - تاثیر زالو درمانی به علت استفاده روی موضع، بسیار مشهود است.
• برای تشخیص زود هنگام وجود این انگل‌ها، مراجعه به موقع نزد پزشک پوست و مو، لازم و ضروری است؛ زیرا وقتی تعداد این انگل ها کمتر است، کنترل و مهار آنها نیز راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.