دیابت (قندخون بالا) چیست؟ علائم و انواع دیابت

بیماری دیابت شیرینی ای که به تلخ می‌زند. دیابت که با نام علمی هایپرگلیسمی، در بین مردم با قندخون بالا شناخته می‌شود. بیماری دیابت بیماری ای مزمن است که به متابولیسم بدن مرتبط می‌شود. انسولین نقش اصلی را در بیماری دیابت ایفا می‌کند. انسولین هورمونی است که از غده لوزالمعده ترشح می‌شود. دیابت در واقع زمانی اتفاق می‌افتد که لوزالمعده به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند یا بدن نمی‌تواند به درستی از انسولینی که تولید شده است استفاده کند. علل مختلفی برای دیابت وجود دارد که مهم ترین آن عادات غذایی غلط است. دقت نکردن به ارزش غذایی در برنامه غذایی روزانه می‌تواند برای افراد مشکل آفرین باشد. در این مقاله همه آنچه که باید از دیابت بدانید را برایتان خواهیم گفت. اگر نگران ابتلا به بیماری دیابت هستید نیز به شما توصیه می‌کنیم از پزشک متخصص غدد مشاوره فوری دریافت کنید. 

علل ابتلا به دیابت

«چرا دیابت گرفتم؟»، «بیماری دیابت چیست؟»، همان طور که گفتیم دیابت نقص در ترشح انسولین یا نقص در عملکرد انسولین است. مهم ترین دلایل ابتلا به دیابت:

• رژیم غذایی نادرست
• بیماری‌های مرتبط با لوزالمعده
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• عدم تحرک و ورزش نکردن
• چاقی و اضافه وزن

• دیابت به علت مشکلات ژنتیکی: ژن خاص در افراد باعث دیابت می‌شود. ژن دیاتب در خواهر، برادر، پدر، مادر، پدربزرگ و مادربزرگ دیده می‌شود. این ژن باید حداقل در سه نسل خانواده دیابت دیده شود.  دیابت وابسته به ژنتیک اکثر بدون دریافت انسولین و با داروها کنترل می‌شود.

* سندرم تخمدان پلی کیستیک: این سندرم در خانم ها به علت تخمک گذاری زیاد و افزایش غلظت آندوژن‌ها تشخیص داده شده و یکی از رایج ترین اختلالات غدد درون ریز در سنین باروری در زنان است. نقش سندرم تخمدان پلی کیستیک در ابتلا به بیماری دیابت این است که در افراد مبتلا به این بیماری مقاومت نسبت به انسولین بیشتر از افراد سالم باشد. به دلیل ارتباط بین سندرم تخمدان پلی کیستیک با دیابت بهتر است خانم ها بعد از سنین 40 سالگی از لحاظ سلامتی و تغذیه مراقبت‌های بیشتری داشته باشند.

علائم دیابت

دیابت مثل هر بیماری دیگری علائمی دارد که تشخیص را ساده تر می‌کند. علائم دیابت می‌تواند سال‌ها به صورت خفیف در فرد وجود داشته باشد و فرد به صورت ناگهانی متوجه وجود بیماری دیابت شود. اما فرد چطور متوجه بیماری در دیابت در خود می‌شود؟ گاهی فرد به صورت اتفاقی انسولین خود را چک می‌کند و گاهی نیز با عوارض دیابت متوجه وجود این بیماری در خود می‌شود. علائم در هر نوع از دیابت باهم تفاوت دارد و علائم مشترکی نیز مابین دیابت ها نیز برای تشخیص هست.

شایع ترین علائم مشترک دیابت:

• پر ادراری
• گرسنگی دائمی
• خستگی شدید
• خشکی پوست
• تشنگی زیاد
• گزگز دست و پا

دیابت نوع یک

اختلال خودایمنی است. سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکنندۀ انسولین در لوزالمعده حمله کرده و توانایی بدن در تولید انسولین را از بین می‌برد. دیابت نوع یک بیشتر در سنین کمتر از سی سال و به خصوص در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود. نوع یک بیماری دیابت شروعی پر سر و صدا دارد بیمار با کاهش وزن پرنوشی پراشتهایی و پرادراری و خواب آلودگی به دکتر مراجعه می‌کند. دیابت نوع 1 به دلیل تخریب غده لوزالمعده در این افراد میزان ترشح انسولین در این افراد نزدیک به صفر می‌شود. این افراد تا پایان عمر نیاز به تزریق انسولین دارند.

علائم دیابت نوع 1:

• تشنگی و گرسنگی بیش از حد
• تاری دید
• خستگی
• تکرر ادرار
• کاهش وزن زیاد

دیابت نوع دو

در دیابت نوع 2 انسولین در بدن وجود دارد. دیابت نوع 2 شایع ترین نوع دیابت است و بیشتر در افراد بالای سی سال دیده می‌شود. امروزه به دلیل افزایش شیوع چاقی و عدم تحرک در کودکان این نوع دیابت در افراد بین 10 تا 20 سال نیز دیده می‌شود. سابقه خانوادگی دیابت در این افراد زیاد است. افرادی که به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند یک یا چند نفر از اعضای خانواده مبتلا به دیابت هستند. افراد مبتلا به این نوع معمولا به علت شروع بی سر و صدا این نوع دیابت ممکن است از ابتلا به این بیماری باخبر نباشند. به مرور زمان افراد مبتلا به دیابت نوع 2 با عوارض دیابت به پزشک مراجعه می‌کنند. زخم پای دیابتی، مشکلات کلیوی، مشکلات قلبی و عروقی و بیماری‌ عروق مغز از عوارضی است که برای افراد با دیابت نوع 2 پیش می‌آید. 

علائم دیابت نوع 2:

• گرسنگی دائمی
• انرژی پایین و خستگی
• تکرر ادرار
• خارش پوست
• تاری دید
• دیابت بارداری

دیابت بارداری

اشخاصی که در سنین بالا باردار شده و چاق هستند و یا سابقه فامیلی دیابت را دارند، در نیمه دوم بارداری در هفته های آخر مبتلا به قندخون بالا می‌شوند. افرادی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند باید تا پایان عمر هر سه سال از نظر دیابت بررسی شوند. معمولا بعد از زایمان قندخون آن‌ها کنترل می‌شود. شانس ابتلا به دیابت در 20 سال آینده در این افراد بالای 50 درصد است برای همین توصیه می‌شود حتما از نظر دیابت مراقبت کرده و سبک زندگی درستی را پیش بگیرند و مشکل خود را با پزشک غدد درمیان بگذارند.

دیابت بی مزه

دیابت بی مزه نوعی بیماری نادر است که در اثر اختلال در کلیه ها به وجود می‌‌آید. این بیماری باعث بیشتر شدن تشنگی و تکرر ادرار در فرد می‌شود. دیابت اینسیپیدوس یا دیابت بی مزه قابل درمان است.

انواع دیگر دیابت

دیابت انواع دیگری نیز دارد که به نام دیابت ثانویه شناخته می‌شوند. دیابت ثانویه می‌تواند وابسته به دارو، وابسته بیماری یا وابسته به عفونت و یا به علت مشکلات ژنتیکی باشد.

دیابت ثانویه به دارو

داروهایی مثل داروهای افسردگی و کورتون می‌توانند باعث افزایش قندخون شود.  

دیابت ثانویه به بیماری ها

بیماران دارای پرکاری تیروئید، پرکاری غده فوق کلیه (بیماری کوشینگ) و بعضی از انواع فشارخون مرتبط با اختلالات هورمونی مبتلا به دیابت هستند.

دیابت ثانویه به عفونت ها

هر بیماری عفونی که تب شدید در فرد ایجاد کند می‌تواند منجر به بیماری دیابت شود. برای مثال اخیراً بیماری کرونا منجر به افزایش بروز دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 در افراد شود. برای درمان باید به سراغ کنترل عفونت رفت. بعد از کنترل عفونت در اکثر افراد قندخون نرمال می‌شود.  

سیستم ایمنی فعال!

پرکاری سیستم ایمنی نیز می‌تواند دلیلی برای ابتلا به دیابت باشد. گاهی سیستم ایمنی علیه یکی از ارگان‌های بدن فعالیت می‌کند. حمله سیستم ایمنی گاهی علیه تخمدان ها است که منجر به یائسگی زودرس می‌شود و گاهی نیز علیه لوزالمعده اتفاق می‌افتد که دیابت را به وجود می‌آورد.

میزان شیوع بیماری دیابت

در 5 سال گذشته میزان شیوع دیابت در کشور ایران حدود سی درصد افزایش داشته و طبق بررسی‌های صورت گرفته این روند همچنان رو به افزایش است. همان طور که انتظار می‌رود شیوع دیابت در شهرها بیشتر از روستاهاست. علت نیز کم تحرکی و شیوع چاقی بیشتر در زندگی شهرنشینی به نسبت زندگی روستایی است. اما علت افزایش بروز دیابت چیست؟ افزایش مصرف قلیان، الکل و سیگار در بین افراد و در کنار کاهش مصرف سبزیجات و میوه‌ها بعلاوۀ زندگی بی تحرک و یک جا نشین باعث شده است که افراد بیشتر در معرض بیماری دیابت قرار بگیرند.

درمان دیابت

می شه دیابت رو درمان کرد؟ چطور دیابت را درمان کنیم؟ برای افرادی که به نوع یک بیماری دیابت مبتلا هستند با داشتن رژیم غذایی مناسب و ورزش می‌توانند دیابتشان را کنترل کنند. راه های دیگری نیز برای کنترل دیابت وجود دارد:

• ورزش
• درمان چاقی
• کنترل کردن میزان قندخون
• داشتن رژیم و تغذیۀ مناسب

کنترل وزن برای پیشگیری از دیابت مهم است. افزایش وزن و چاقی احتمال به دیابت را بیشتر می‌کند. رژیم غذایی مناسب، ورزش، کاهش وزن، استفاده از داروهای قندخون و قرص های دیابت و استفاده از انسولین به کمک کنترل دیابت می‌آیند. اگر در خانواده فردی مبتلا به دیابت وجود دارد حتما در سبک زندگی و تغذیه خود باید دقت لازم را داشته باشند. حداقل 5 روز در هفته به مدت سی دقیقه ورزش داشته باشند.

برای درمان دیابت به چه متخصصی مراجعه کنیم؟

بهترین تخصص برای درمان دیابت و مناسب ترین دکتر دیابت، متخصص غدد و متابولیسم است. اگر بعد از آزمایش خون از ابتلای خود به دیابت مطمئن شدید بهتر است به دکتر متخصص غدد مراجعه کنید. در مسیر درمان دیابت پزشکانی چون متخصص چشم، جراح عروق، پزشک تغذیه و متخصص کلیه نیز می‌توانند به شما کمک کنند. در سایت ایزو ویزیت می‌توانید با تمامی متخصصین گفته شده به صورت آنلاین (متنی، تلفنی و یا حضوری) نوبت بگیرید و دیابت خود را سریع‌تر درمان کنید.

چطور بفهمیم دیابت داریم؟

برای اینکه به موقع دیابت را تشخیص دهید نیاز است که چکاپ انجام داده تا از مبتلا بودن یا نبودنتان به دیابت باخبر شوید. توصیه می‌شود از سنین 40 سالگی هرسال ابتلا به دیابت را با انجام آزمایشات بررسی شود. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت دارید لازم است چکاپ را با طول مدت کمتر و جدیت بیشتری انجام دهید.

چه غذاهایی دیابت را بالا می‌برد؟

برخی غذاها قندخون و دیابت را بالا می‌برند و افراد مبتلا به دیابت باید دقت لازم را در نوع تغذیه داشته باشند. غذاهای ممنوعه برای افراد دیابتی: قند، شکر، شکلات، نوشابه، بستنی، دسر، شیرینی، مربا، کیک و آبنبات از موارد پرهیز دیابت است.

دیابت خطرناکه؟

اشخاصی که دیابت می‌گیرند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیوی هستند. دیابت به رگ های خونی فرد آسیب می‌زند و باعث می‌شود که فرد به تدریج بینایی‌اش را از دست بدهد. به همین دلیل بیماری دیابت خطرآفرین است.

کلام آخر

بیماری دیابت از آن دست بیماری هایی است که منجر به بیماری های خطرناک تری می‌شود. به همین خاطر لازم است زودتر دربارۀ بیماری دیابت با پزشک متخصص غدد مشورت کنید. برای اینکه درمان فوری برای دیابت داشته باشید می توانید از طریق سایت ایزو ویزیت از پزشک متخصص غدد آنلاین به صورت متنی و تلفنی ویزیت دریافت کنید.

 

منابع:

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/diabetes