اختلال پارانوئید و درمان

پارانوئید چیست؟ پارانوئید در واقع یک نوع احساس است که در آن فرد گمان می‌کند از جانب دیگران مورد تهدید یا خطر قرار گرفته است و یا ادعا دارد که بر علیه او رفتار می‌شود. پارانوئید ممکن است برای همه افراد در یک مقطع زمانی اتفاق بیفتد اما اگر شدت آن زیاد و یا اینکه اغلب رخ می‌دهد می‌تواند نگران کننده و نشاندهنده اختلال پارانوئید باشد.

پارانویای بالینی نوع شدیدتری از بیماری است. یک وضعیت نادر از سلامت روانی، که در آن فرد فکر می‌کند دیگران در حق او بی‌انصافی می‌کنند، دروغ می‌گویند یا فعالانه سعی می‌کنند تا به وی آسیب برسانند، در حالی که مدرکی در اینباره وجود ندارد. 

تفکر پارانوئید نوعی تفکر ناشی از اضطراب است. اضطراب می‌تواند باعث پارانویا شود و بر آنچه که شما در مورد آن پارانوئید هستید و مدت زمانی که این احساس طول می‌کشد تأثیر بگذارد. اما این افکار نیز خود می‌توانند شما را مضطرب کنند و فرد را در چرخه اضطراب و افکار پارانوئید گرفتار کنند.

اینکه افراد گاهی اوقات مثل پایان رابطه عاطفی یا از دست دادن شغل خود مضطرب باشند طبیعی است حتی وقتی در اجتماع حضور می‌یابید ممکن است فکر کنید دیگران در مورد نحوه لباس پوشیدن یا رفتار شما قضاوت می‌کنند. همه ما هر از گاهی افکاری از این دست داریم اما فقط به این دلیل که نگران هستید تا دیگران در مورد شما صحبت کنند، به این معنی نیست که شما پارانوئید دارید.

اگر نگران این هستید که افکارتان پارانوئید هستند، احتمالا به جای پارانویا کمی اضطراب دارید. اگر اضطراب شما با چیز واضحی مرتبط نیست و به نظر می‌رسد که هرگز بهبود نمی‌یابد یا از بین نمی‌رود، ممکن است لازم باشد در مورد آن با روانشناس صحبت کنید. احساس اضطراب و هراس که برای مدت طولانی ادامه دارد یا در مسیر زندگی روزمره شما قرار گیرد، ممکن است نشانه یک اختلال اضطرابی باشد. 

علائم پارانویا می‌تواند شامل موارد زیر باشد

• فرد حالت تدافعی به اصطلاح گارد گرفتن، خصمانه و تهاجمی قرار دارد.
• خیلی زود آزرده خاطر می‌شود.
• باور دارد که همیشه حق با اوست. 
• نمی‌تواند به دیگران اعتماد کند.
• توانایی سازگاری، بخشش یا پذیرش انتقاد را ندارد.
• در رفتارهای عادی افراد، معانی پنهان را جستجو می‌کند.
• دائما شک دارند که همسرشان در حال خیانت به آنهاست.
• کینه‌ای هستند و خیلی زود در صدد انتقام گرفتن برمی‌آیند.

علت‌های ایجاد اختلال پارانویید

کم خوابی‌های زیاد

یک شب کم خوابیدن باعث ایجاد افکار پارانوئیدی نخواهد شد. اما اگر اغلب کم خوابی دارید، این کم خوابی کم کم می‌تواند شروع ایجاد افکار منفی باشد و حتی ممکن است زمانی به نظر بیاید که احساس کنید دیگران علیه شما رفتار می‌کنند، با وجود اینکه مثل همیشه رفتار می‌کنند. کم خوابی به مدت طولانی، حتی می‌تواند باعث شود تا چیزهایی را ببینید و بشنوید که وجود ندارند خواب شبانه بین 7 تا 9 ساعت خواب مناسب و کافی است.

استرس

هنگامی که استرس و تنش در زندگی فرد افزایش می‌یابد، ممکن است نسبت به افراد دیگر بدگمان‌تر شود. ایجاد تنش و استرس حتما نباید به علت موارد منفی مانند بیماری یا از دست دادن شغل باشد. حتی یک مناسبت شاد مانند ازدواج هم، می‌تواند نوعی استرس ایجاد کند که افکار پارانوئیدی را همراه با شادی به وجود می‌آورد.

برای کمک به کاهش استرس، می‌توانید

• زمانی را به استراحت اختصاص دهید و سعی کنید آنچه را که شما را تحت فشار قرار می‌دهد؛ فراموش کنید.
• با دوستان نزدیک خود وقت بگذرانید.
• موردی برای لبخند زدن و خندیدن پیدا کنید.
• به اندازه کافی ورزش کنید.
• مدیتیشن کنید تا ذهنتان پاک شود.

اختلالات روانی

داشتن اختلالات روانی یکی از مواردی است که می‌تواند اعتماد به دیگران را سخت کند، و باعث ایجاد اختلال شخصیت پارانوئید شود. اختلالات روانی می‌توانند باعث ایجاد افکار منفی در مورد افراد شود که درست نیستند، مثل این دست از افکار که "آنها من را دوست ندارند"، "آنها من را مسخره می‌کنند" یا حتی "آنها علیه من توطئه می‌کنند.". این افکار می‌تواند منجر به پارانومای بالینی واقعی شود. 

اسکیزوفرنی، یکی از  این دست اختلالات جدی است که تشخیص واقعیت و آنچه که تصور می‌شود را دشوار می‌کند. اغلب اوقات، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به سادگی نمی‌دانند چه زمانی افکارشان پارانوئید شده‌اند. دوستان، نزدیکان یا روانپزشکان آنها اغلب باید به آن اشاره کنند و سعی کنند به آنها در درمان کمک کنند.

پیشنهاد مطالعه مقاله:

شیزوفرنی

در اختلال شخصیت مرزی، افراد مبتلا به این اختلال نوسانات هیجانی سریعی را تجربه می‌کنند و یک لحظه می‌توانند فردی را در حد پرستش دوست بدارند و لحظه‌ای دیگر از او متنفر باشند، افراد مبتلا به این مشکل می‌توانند افکار پارانوئید و حتی پارانویای بالینی را تجربه کنند.

استفاده مواد مخدر

استفاده از مخدرهایی مانند ماری جوانا، مواد توهم‌زا مثل ال‌اس‌دی و قارچ‌های روان‌گردان و محرک‌های دارای مواد شیمیایی مانند کوکائین، مت‌آمفتامین می‌توانند برخی افراد را برای مدت کوتاهی پارانوئید کنند. هنگامیکه مواد شیمیایی از بدن فرد خارج می‌شوند، افکار پارانوئیدی نیز از بین می‌روند. اگر افکار پارانوئید باعث اضطراب فرد می‌شود یا اگر فرد علائم جزئی افسردگی دارد، مصرف مواد مخدر می‌توانند آنها را بسیار بدتر کنند. مصرف مواد مخدر در برخی افراد، می‌تواند یک اختلال روانپزشکی با پارانویای بالینی واقعی ایجاد کنند.

علاوه بر اینها سوء مصرف شدید الکل نیز می‌تواند باعث ایجاد افکار پارانوییدی کوتاه‌مدت شود و در درازمدت منجر به پارانویای مداوم و حتی توهم خواهد شد. مصرف الکل می‌تواند افکار پارانوئیدی را شدیدتر کند. به‌علاوه، کنترل این احساسات را سخت‌تر می‌کند.

از دست دادن حافظه

بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل، که با افزایش سن احتمال آن بیشتر می‌شود، می‌توانند مغز انسان را به گونه‌ای تغییر دهند که فرد را نسبت به دیگران مشکوک‌تر کند. ممکن است متوجه شوید که یکی از عزیزان مبتلا به زوال عقل شروع به پنهان کردن چیزهایی مانند جواهرات یا پول می‌کند یا متقاعد شده که افراد نیت بدی نسبت به او دارند. این افکار بخشی از بیماری فرد است. روانشناس می‌تواند به اطرافیان برای مدیریت این علائم در فرد کمک کند.

درمان‌ پارانوئید

درمان اختلال شخصیت پارانوئید اغلب شامل جلسات روان درمانی و گاهی دارو می‌شود. اگر احساس می‌کنید که ارتباط خود را با واقعیت از دست داده‌اید بهترین راه برای شروع درمان کمک از یک روانشناس است.

همچنین انجام تست‌ شخصیت شناسی یکی از بهترین‌ اقداماتی است که می‌توانید برای شروع درمان مشکلات روحی-روانی انجام‌ دهید.

از آنجایی که هنوز می‌توانید تشخیص دهید که افکارتان معقول نیستند، می‌توانید در کنار روان درمانی کارهایی انجام دهید که به بهبودی حال شما کمک کنند برای شروع مهم است که:

• رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید، ورزش کنید و خواب کافی داشته باشید. همه این موارد بخشی از تعادل ذهنی است که می‌تواند به دور نگه داشتن افکار پارانوئید به فرد کمک کند.
• صحبت کردن با خود در مورد افکار پارانوئید می‌تواند به فرد کمک کند. به عنوان مثال به جای اینکه با خود فکر کنید که «من دیوانه هستم» یا «من پارانوئید هستم»، بگویید «من نگران چیزی هستم که خیلی بعید است درست باشد». این مورد تنها زمانی اثربخش است که فرد می‌تواند تشخیص دهد که افکارش از حالت معقول بیرون رفتند چون با پیشرفت بیماری دیگر فرد قادر به تشخیص اینکه افکار و رفتارش از حالت طبیعی خارج شده است نیست.

کلام آخر

نگران بودن فقط به این دلیل که در مورد آنچه که دیگران در مورد شما گاهی فکر می‌کنند، به این معنی نیست که شما مبتلا به اختلال روانپزشکی شده‌اید. خود این واقعیت که می‌دانید افکارتان منطقی نیست، می‌تواند نشانه‌ای از سلامت روان باشد. اما اگر این احساسات پارانوئیدی همیشه اتفاق می‌افتد یا شروع به ایجاد مانع در زندگی شخصی و کاری شما می‌کند، با روانپزشک یا روانشناس مشاوره داشته باشید. روان‌درمانی یا در برخی موارد استفاده از دارو می‌تواند به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید.